Tym razem zapraszam na zapis webinaru, podczas którego odpowiadałem na pytania dot. spółdzielczości socjalnej. Pytania dotyczyły bardzo różnych kwestii, więc może znajdziesz też coś dla siebie 😊 Zapraszam.
Zapis wideo dla osób, które wolą oglądać
Dla osób preferujących wideo polecam zapis naszej transmisji.
Czym się różni udział w spółdzielni od udziału, który jest w spółkach?
Zarówno udział w spółdzielni, jak i udział w spółce ma formą zaangażowania kapitałowego członka / wspólnika, która ma pozwolić rozpocząć działalność gospodarczą. W praktyce jednak, najczęściej tak nie jest, bo podstawą działalności przedsiębiorstwa społecznego jest zwykle dotacja.
Różnice to przede wszystkim fakt, że:
- posiadanie większej liczby udziałów w spółdzielni nie daje prawa do większej liczby głosów (najczęściej, bo może być jeszcze wyjątek w spółdzielni socjalnej, w której członkami są wyłącznie osoby prawne),
- wniesienie udziałów przez wspólników w spółce z o.o. jest jednym z warunków powstania spółki, w spółdzielni jest to „tylko” obowiązek członków, tym samym w spółce udziały mają być wniesione przed zarejestrowaniem podmiotu, w spółdzielni wnosi się je w terminie określonym w statucie np. w ciągu miesiąca po uzyskaniu członkostwa,
- chcąc wystąpić ze spółki sprzedaję udziały, chcąc wystąpić ze spółdzielni składam wypowiedzenie, a czasami otrzymam zwrot udziałów.
Czy udział ma wartość? Czy rośnie ona wraz z rozwojem spółdzielni?
Udział ma wartość, bo jest to określona kwota pieniężna wynikająca ze statutu. W przypadku spółdzielni socjalnej udział nie rośnie wraz z rozwojem spółdzielni, bo nadwyżka bilansowa nie może być przeznaczona na oprocentowane udziałów.
Czy spółdzielnie można dokapitalizować?
Tak, oczywiście, ale szczegóły wynikają ze statutu. W tym temacie polecam ten wpis na blogu.
Czy spółdzielnia socjalna zawsze jest przedsiębiorstwem społecznym czy może musi się ubiegać o status?
Zależy o jakim przedsiębiorstwie społecznym mówimy. Na poziomie idei każda spółdzielnia socjalna będzie przedsiębiorstwem społecznym. Natomiast jeśli mówimy o przedsiębiorstwie społecznym w myśl Wytycznych CT9, to jest to status weryfikowany przez Ośrodek Wparcia Ekonomii Społecznej. Oznacza to, że nie każda spółdzielnia będzie takim przedsiębiorstwem, bo nie każdej będzie zależeć na takiej weryfikacji. Potwierdzeniem tego jest fakt, że mamy ok. 1,5 tys. działających spółdzielni socjalnych, a tylko ok. 1/3 z nich ma status przedsiębiorstwa społecznego.
Warto przy tym wspomnieć, że jeśli spółdzielnia socjalna działa zgodnie z przepisami prawa to prawdopodobnie nie będzie problemu z pozytywną weryfikacją tego statusu.
Czy spółdzielnia może zatrudniać mniej niż 3 / 5 osób?
Generalnie nie, ale będą tutaj różnego rodzaju niuanse.
Przykładowo w przypadku spółdzielni socjalnej założonej przez osoby prawne jest obowiązek zatrudnienia pięciu osób defaworyzowanych w ciągu 6 miesięcy po zarejestrowaniu spółdzielni. Po tym zatrudnieniu powinniśmy również utrzymać zawsze taki stan zatrudnienia. Gdyby ktoś zrezygnował, ustawa o spółdzielniach socjalnych daje nam 3 miesiące na zatrudnienie kolejnej osoby (aktualnie ten obowiązek jest zawieszony z racji pandemii). W praktyce jednak akurat za niespełnienie tego obowiązku ustawa nie przewiduje żadnych sankcji, więc bywa i tak, że spółdzielnia założona przez osoby prawne nie zatrudnia 5 pracowników.
W przypadku spółdzielni socjalnej założonej przez osoby fizyczne sytuacje nieco się komplikuje 😊 Ustawa mówi bowiem tutaj o tym, że mamy mieć co najmniej 5 członków spółdzielni, a członek spółdzielni powinien w niej pracować. Nie jest to jednak obowiązek bezwzględny, bo odpowiadać m.in. możliwościom gospodarczym spółdzielni. Bywają więc okresy, że taka spółdzielnia osób fizycznych nie zatrudnia 5 osób.
Dodam jeszcze, że jest opcja założenia spółdzielni przez 3 osoby fizyczne. Po zarejestrowaniu takiej spółdzielni mamy 12 miesięcy na przyjęcie w poczet członków i zatrudnienie kolejnych dwóch osób defaworyzowanych. To akurat jest obowiązek bezwzględny – jego niespełnienie skutkuje likwidacją spółdzielni (choć jest to zawieszone aktualnie ze względu na pandemię 😊).
Kto kontroluje spółdzielnie i spełnianie przez nią wszystkich zasad wynikających z ustawy?
Są to dwa rodzaje instytucji.
Po pierwsze, Krajowa Rada Spółdzielcza, czy też związek rewizyjny, o ile jesteśmy zrzeszeni w takim związku. Kontrola ta odbywa się przede wszystkim przez lustrację. I faktycznie jest tak realizowana, przy czym warto pamiętać, że lustracja jest na wniosek zarządu spółdzielni.
Z drugiej strony ostatnio miałem kilka sygnałów, że policja odzywała się do spółdzielni socjalnej w związku z brakiem lustracji. Prawdopodobnie więc ktoś poinformował prokuraturę o braku lustracji. Mogli to być np. członkowie, a mogła też być np. Krajowa Rada Spółdzielcza.
Po drugie, sąd rejestrowy. Sąd weryfikuje np., czy prawidłowo wybrano zarząd. Czasami (niejako przy okazji) sąd sprawdza też inne obowiązki typowe dla spółdzielni socjalnej (np. minimalną liczbę członków).
Poza tym często spełnienie obowiązków wynikających z ustawy o spółdzielniach socjalnych weryfikowane jest również przez Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej w związku z udzielanym wsparciem.
Dzień dobry,
“posiadanie większej liczby udziałów w spółdzielni nie daje prawa do większej liczby głosów (najczęściej, bo może być jeszcze wyjątek w spółdzielni socjalnej, w której członkami są wyłącznie osoby prawne)” – jaka podstawa prawna jeśli chodzi o osoby prawne?
Dzień dobry,
Art. 36 par. 2 prawa spółdzielczego: “Każdy członek ma jeden głos bez względu na ilość posiadanych udziałów. Statut spółdzielni, której członkami mogą być wyłącznie osoby prawne, może określać inną zasadę ustalania liczby głosów przysługujących członkom.”
pozdrawiam,
Waldek Żbik
Dziękuję i pozdrawiam