Do tej pory koncentrowałem się głównie na spółdzielniach socjalnych zakładanych przez osoby fizyczne. Nadszedł czas by to zmienić 🙂 Jeśli prowadzisz organizację pozarządową lub jesteś pracownikiem gminy i zastanawiasz się nad założeniem spółdzielni socjalnej osób prawnych, w tym wpisie znajdziesz kilka przydatnych faktów dot. tej formy działalności. Czy rzeczywiście te spółdzielnie są budowlą bardziej stabilną?
Cel
Zaczniemy od celu. Spółdzielnia socjalna zakładana przez osoby prawne (czyli – najprościej rzecz ujmując – zakładana przez organizację, instytucję a nie przez Jana Kowalskiego czy Nowaka) ma podobny cel jak spółdzielnia osób fizycznych (czyli ta zakładana przez Kowalskich…) tj. stworzenie miejsca pracy dla osób, które wypadły z tynku pracy (np. osób bezrobotnych). Jednak w przypadku spółdzielni osób prawnych ciężar organizacji nowego podmiotu, poszukiwania klientów i zdobycia wystarczającej liczby zleceń, spoczywa na osobach prawnych.
Z tego punktu widzenia, moim zdaniem, taka spółdzielnia może być podmiotem bardziej stabilnym niż spółdzielnia zakładana przez osoby fizyczne. Bardzo często będzie po prostu miała mocniejszy fundament. Przykładowo członkowie organizacji pozarządowej już często przebrnęli przez procedurę rejestracji osoby prawnej lub mają doświadczenie w pozyskiwaniu środków czy prowadzeniu negocjacji. Część z tych umiejętności znajdzie zastosowanie również w spółdzielni socjalnej.
Z drugiej strony, jeśli spółdzielnia socjalna zakładana jest przez gminę, to bardzo często rozwiązuje konkretny problem lokalny (np. opieka nad dziećmi czy utrzymanie terenów zielonych w gminie). Dzięki temu gmina niejako zapewnia też zlecenia dla takiej spółdzielni (gmina dysponuje bowiem środkami na rozwiązanie tych problemów lokalnych; fakt, że zajmie się tym spółdzielnia socjalna zwiększa tylko wartość takiego rozwiązania o aspekt społeczny).
Założyciele
Kto dokładnie może założyć taką spółdzielnię? Ustawa wymienia tutaj trzy grupy osób prawnych – mogą to być:
- organizacje pozarządowe (czyli np. stowarzyszenie czy fundacja)
- kościelne osoby prawne (czyli np. parafia czy jednostki Caritasu)
- gminne osoby prawne (czyli gmina, powiat, województwo).
Warto podkreślić, że spółdzielnia socjalna może być założona przez minimum dwie osoby prawne z powyższych kategorii, przy czym konfiguracje mogą być tutaj różne (np. stowarzyszenie + gmina, gmina + powiat, parafia + fundacja itd.).
Co jeszcze warto wiedzieć o tej formie działalności?
Obowiązki
Przede wszystkim ważne jest to, że taka spółdzielnia socjalna w ciągu 6 miesięcy od zarejestrowania w Krajowym Rejestrze Sądowym ma obowiązek zatrudnić co najmniej 5 osób defaworyzowanych na rynku pracy (np. bezrobotnych czy niepełnosprawnych).
Druga sprawa jest taka, że po 12 miesiącach nieprzerwanego zatrudnienia w spółdzielni osoby w niej zatrudnione (chodzi tutaj o osoby, o których mowa powyżej czyli np. niepełnosprawne czy te, które przed zatrudnieniem miały status osoby bezrobotnej) mają prawo uzyskania członkostwa w spółdzielni. Nie dzieje się to jednak z automatu. Zgodnie z prawem spółdzielczym osoby takie składają deklaracje członkowskie (czyli wyrażają wolę przystąpienia do spółdzielni), a właściwy organ spółdzielni podejmuje uchwałę o przyjęciu ich w poczet członków. Praktyka działania tych spółdzielni wskazuje jednak, że nie zawsze pracownicy spółdzielni będą zainteresowani członkostwem (może to wynikać np. z obowiązku zapłaty wpisowego, które w statucie zostało ustalone np. na 500 zł).
Możliwe wsparcie
Ciekawym rozwiązaniem jest fakt, że osoby prawne – założyciele spółdzielni socjalnej mają szczególne możliwości wspierania tego podmiotu. Przykładowo gmina może użyczyć spółdzielni samochód na potrzeby jej działalności gospodarczej lub oddelegować pracownika gminy do tego by pomagał prowadzić dokumentację spółdzielni.
Powyższe informacje to są podstawy. Na początek wystarczą. Na pewno jednak wrócę jeszcze do tematu spółdzielni osób prawnych. Tradycyjnie zachęcam do zadawania pytań czy proponowania tematów następnych wpisów.
Witam,
mam pytanie odnośnie połączenia już istniejącej Spółdzielni Socjalnej (założonej przez osoby fizyczne) z organem samorządowym. Czy to możliwe i jak przebiega taki proces?
Druga sprawa: czy jeżeli jakaś jednostka samorządowa jest założycielem spółdzielni osób prawnych może jednocześnie być członkiem innej spółdzielni socjalnej(sytuacja wspomniana w poprzedni zdaniu).
Pozdrawiam
Witam Pani Katarzyno,
Spółdzielnia socjalna może połączyć się tylko z inną spółdzielnią socjalną, natomiast jest możliwość przyjęcia jednostki samorządu terytorialnego na członka spółdzielni.
Co do drugiej sytuacji, jak najbardziej jest to możliwe.
pozdrowienia,
Waldek Żbik
Dziękuję za odpowiedź.
W takim wypadku nasuwa się kolejne pytanie. Mianowicie czy w sytuacji gdy członkiem Spółdzielni Socjalnej jest jednostka samorządowa (np. powiat) istnieje możliwość aby ta jednostka samorządowa zlecała zadania tejże Spółdzielni w procedurze bezprzetargowej?
Tak, teoretycznie jest to możliwe, ale przy spełnieniu kilku warunków, min. powiat musiałby mieć większość na walnym, co w przypadku spółdzielni mieszanej jest nie do spełnienia. Proszę zajrzeć tutaj: https://www.uzp.gov.pl/baza-wiedzy/interpretacja-przepisow/opinie-dotyczace-ustawy-pzp/obowiazek-podmiotowy-stosowania-ustawy-pzp/udzielanie-zamowien-publicznych-spoldzielniom-socjalnym-przez-tworzace-je-jednostki-samorzadu-terytorialnego
Z pozdrowieniami,
Waldek Żbik
Czy spółdzielnia socjalna utworzona przez osoby prawne może sie ubiegać o zwrot składek za ubezpieczenie społeczne w Urzędzie Pracy? Jeżeli tak to czy na zasadach takich jak osoby fizyczne? Prosze podać przepis prawny. Dziękuję
Dzień dobry Pani Anno,
O refundacji składek ZUS pisałem tutaj: https://spoldzielniasocjalnawpraktyce.pl/jak-skorzystac-z-refundacji-zus-w-spoldzielni-socjalnej/ Znajdzie Pani tam również odpowiednią podstawę prawną.
Jeśli chodzi o refundację składek ZUS w przypadku spółdzielni osób prawnych, w której osoby defaworyzowane nie są jeszcze członkami spółdzielni, to urzędy pracy prezentowały różne podejścia (niektóre urzędy dokonywały refundacji, a inne odmawiały). Z drugiej strony jest oficjalne stanowisko Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z tego roku, z którego wynika, że refundacja dot. sytuacji, w której osoby defaworyzowane są członkami spółdzielni. Nie sądzę więc, by w tej sytuacji urzędy pracy zajęły inne stanowisko.
pozdrawiam,
Waldek Żbik
Dzień Dobry,
Czy może Pan jeszcze podpowiedzieć gdzie znajdę to oficjalne stanowisko MRPiPS o którym Pan pisze?
Pozdrawiam Anna
Witam ponownie Pani Aniu,
Stanowisko to chyba nie jest nigdzie opublikowane. Otrzymało je pisemnie Stowarzyszenie na Rzecz Spółdzielni Socjalnych z Poznania, a ja otrzymałem od nich. Wyślę je do Pani drogą mailową.
pozdrawiam,
Waldek Żbik
Dzień dobry Panie Waldemarze.
Moje pytanie dotyczy kwestii poręczenia. Spółdzielnia osób prawnych może podpisać umowę na dotację. Zgodnie z wymogami konieczne jest podpisanie weksla in blanco oraz deklaracji wekslowej oraz poręczenie go przez członków spółdzielni. O ile członkowie zarządu mogą podpisać weksel w imieniu spółdzielni (o ile mogą zaciągać zobowiązania w odpowiedniej wysokości), to jeśli chodzi o poręczenie, to czy wystarczy jak jeden członek spółdzielni np. gmina udzieli poręczenia na wekslu, czy są jakieś obwarowania, że muszą to zrobić dwaj członkowie w sytuacji osób prawnych. Wg mnie może jeden członek poręczyć i wówczas on odpowiada, ale pytam się już na wszelki wypadek.
Z góry bardzo dziękuję za odpowiedź.
Dzień dobry Pani Moniko,
Tak, dokładnie. Nie ma jakiś ogólnych wytycznych, który obowiązywałyby zawsze i w każdym przypadku. Za każdym razem sposób poręczenia negocjowany jest z grantodawcą, więc jeśli tylko OWES się na to zgodzi, nie ma żadnych przeszkód formalnych, by tylko jeden członek spółdzielni był poręczycielem.
pozdrawiam serdecznie,
Waldek Żbik
Witam!
Czy Spółka z o.o. może założyć spółdzielnie socjalną osób prawnych?
Dzień dobry,
Nie, według mojej wiedzy spółka z o.o., nawet non profit nie jest organizacją pozarządową (na pewno też nie jest kościelną osobą prawną czy jednostką samorządu terytorialnego), więc nie może być założycielem / członkiem spółdzielni socjalnej.
pozdrawiam,
Waldek Żbik
Witam Panie Waldemarze,
Chciałbym spytać, czy nowopowstała spółdzielnia socjalna osób prawnych (fundacja+stowarzyszenie) może przyjąć od razu na członka osobę fizyczną,
którą zamierza zatrudnić. Chodzi o dofinansowanie z UP (PFRON) na wkład
członkowski, tutaj wymagają aby stał się członkiem od razu. Rozumiem, że po 12 miesiącach zatrudnienia mają prawo starać się o członkowstwo ale jeśli Zarząd wyrazi chęć, to może od razu wyrazić zgodę na czlonkowstwo?
pozdrawiam serdecznie
Krzysztof Rogowski
Dzień dobry Panie Krzysztofie,
Moim zdaniem jest to możliwe, ale wiem też że były różne wątpliwości w tym zakresie. Dlatego też nowelizacja ustawy wprowadzi w tym zakresie pewne zmiany – pisałem o nich tutaj: https://spoldzielniasocjalnawpraktyce.pl/nowelizacja-ustawy-o-spoldzielniach-socjalnych-sie-zmieni-cz-1/ Tej sprawy dotyczy zmiana 7.
O tym jaki organ przyjmuje członków decyduje statut. Może to być zarząd (za wyjątkiem zarządu jednoosobowego).
pozdrawiam serdecznie,
Waldek Żbik
Witam. Jestem pracownikiem spółdzielni socjalnej osób prawnych od sierpnia 2017 roku. Spółdzielnie osób prawnych tworzy gmina fundacja i osoba kościelna. Sa trzy osoby prawne i 5 pracowników, na których były dotacje. Trzech pracowników złożyło wypowiedzenie o pracę. Co dalej ze spółdzielnia? Czy muszą za tych trzech pracowników znaleźć nam innych jeśli jeszcze nie minął rok od utworzenia?
Dzień dobry,
Tak, trwałość miejsc pracy musi być dotrzymana, więc muszą zatrudnić nowe osoby pod rygorem zwrotu środków.
pozdrawiam,
Waldek Żbik
Gmina +Stowarzyszenie tworzą spółdzielnię socjalną.Czy członkowie zarządu spółdzielni składają oświadczenia majątkowe w BIP gminy.
Dzień dobry Panie Janie,
Zgodnie z Art. 24h. ust. 1. ustawy o samorządzie gminnym: “Radny, wójt, zastępca wójta, sekretarz gminy, skarbnik gminy, kierownik jednostki organizacyjnej gminy, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta są obowiązani do złożenia oświadczenia o swoim stanie majątkowym, zwanego dalej „oświadczeniem majątkowym”.”.
Z wyżej wskazanych grup członek zarządu spółdzielni socjalnej z udziałem JST może się wpisywać do kategorii “członek organu zarządzającego gminną osobą prawną”. Kluczowe pytanie brzmi więc, czy spółdzielnia socjalna jest gminną osobą prawną. I tu pojawia się problem, bo jest to pojęcie niezdefiniowane w przepisach prawa, dlatego niektórzy uznają że gminna osoba prawna będzie wtedy, gdy gmina jest jedynym wspólnikiem np. spółki, a inni twierdzą, że wystarczy, że gmina jest członkiem podmiotu, niezależnie od liczby udziałów. Polecam tekst odpowiedzi na interpelację: http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=2078AD00
Najistotniejsze jest zdanie końcowe: “Tym samym ocena każdej jednostkowej sytuacji w aspekcie kwalifikowania ustawowych zakazów oraz obowiązków obejmujących samorządowych funkcjonariuszy publicznych spoczywa wyłącznie na organach jednostki samorządu terytorialnego oraz organach nadzoru (podejmowane przez ww. organy, w ramach przyznanych im kompetencji, określone działania podlegają kontroli sądowej).”
pozdrawiam serdecznie,
Waldek Żbik
Dzień dobry,
Czy w przypadku spółdzielni socjalnej osób prawnych, która na początku zatrudniła 5 osób wymienionych w katalogu ustawy o spółdzielniach socjalnych, następnie zatrudniła 6 osób spoza katalogu, wymagane jest zachowanie 50% udziału w ogólnej liczbie pracowników przez osoby, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy o spółdzielniach socjalnych?
Przy poziomie zatrudnienia, o którym mowa powyżej 5 osób jest z katalogu, a 6 spoza niego.
Pozdrawiam,
Ecka
Dzień dobry,
Tak, jak najbardziej obowiązuje proporcja 50% pracowników z grupy osób defaworyzowanych, chyba że spełniacie warunki do proporcji 30% – a o tym, kiedy można stosować 30% pisałem w tym wpisie https://spoldzielniasocjalnawpraktyce.pl/nowelizacja-ustawy-o-spoldzielniach-socjalnych-sie-zmieni-cz-1/ w zmianie nr #4 (taka sama proporcja, jak opisana w tej zmianie stosowana jest potem do członków / pracowników spółdzielni).
Jakby coś było niejasne, proszę pisać.
pozdrawiam,
Waldek Żbik
Dzień dobry. Wójt namawia nasze stowarzyszenie do założenia wspólnie spółdzielni socjalnej. proszę mi poradzić czy warto i bezpiecznie się w to pchać. Helena.
Dzień dobry,
Trudno jest mi odpowiedzieć na to pytanie, nie znając szczegółów. O różnych poziomach ryzyka w spółdzielni pisałem w tym artykule: https://spoldzielniasocjalnawpraktyce.pl/czym-ryzykuje-czyli-rozne-poziomy-odpowiedzialnosci-osob-zaangazowanych-spoldzielnie-socjalna/.
pozdrawiam,
Waldek Żbik
Dzień dobry,
Zebrałem kilka refleksji w tym temacie w najnowszym wpisie na blogu: https://spoldzielniasocjalnawpraktyce.pl/zaproponowano-mojej-organizacji-zalozenie-spoldzielni-socjalnej-czy-warto-i-czy-to-bezpieczne/
pozdrawiam serdecznie,
Waldek Żbik
Dzień dobry. Spółdzielnia socjalna osób prawnych- dwóch członków ( Gmina i Powiat), którzy nie są jednomyślni. Chcemy aby do spółdzielni dołaczył kolejny członek. I w związku z tym mam pytanie: Jeśli na dołączenie do Spółdzielni socjalnej osób prawnych kolejnego członka ( osoby prawnej) musi być uchwała walnego zgromadzenia to co w przypadku gdy znowu zdanie członków będzie podzielone, czyli jeden będzie za a drugi przeciw?
Dzień dobry,
Jeśli statut nie zawiera jakiś specjalnych postanowień i członkowie mają po jednym głosie, to w takiej sytuacji uchwała nie zostanie podjęte, bo nie będzie większości. Nie ma tutaj innego rozwiązania – członkowie muszą się dogadać.
pozdrowienia,
Waldek Żbik
Dzień dobry,
czy spółdzielnia socjalna może być członkiem spółdzielni energetycznej na terenie gminy?
Dzień dobry,
Potencjalnie tak, pytanie, czy w tej spółdzielni dopuszczone jest członkostwo osób prawnych. Z drugiej strony powinno to też służyć celom spółdzielni socjalnej.
pozdrowienia,
Waldek Żbik