W ciągu ostatnich miesięcy otrzymałem kilka pytań od czytelników bloga dot. pracy i zatrudniania członków zarządu w spółdzielni socjalnej. Zatem dziś dowiesz się: Czy zarząd w spółdzielni socjalnej może pracować i zarabiać? Czy można zawrzeć kontrakt menedżerski z członkiem zarządu spółdzielni socjalnej? Jak podpisać umowę z członkiem zarządu spółdzielni socjalnej? Czy w przypadku zmiany warunków umowy, trzeba po raz kolejny zwoływać walne? Na jakim stanowisku można zatrudnić członka zarządu?
Czy zarząd w spółdzielni socjalnej może pracować i zarabiać?
Jak najbardziej, wręcz jest wskazane, by uregulować wzajemne prawa i obowiązki właśnie przez podpisanie umowy. Spółdzielnia socjalna to nie jest stowarzyszenie, w którym zarząd musi pełnić swoją funkcję społecznie.
Czy można zawrzeć kontrakt menedżerski z członkiem zarządu spółdzielni socjalnej?
Kontrakt menedżerski jest formą umowy zlecenia lub umowy o pracę (zależnie od szczegółowych zapisów jego postanowień). W związku z tym nie ma przeszkód, by zaangażować członków zarządu na tej podstawie (jak już pewnie pamiętasz: jeśli członek zarządu jest jednocześnie członkiem spółdzielni, to możliwość zaangażowania członków spółdzielni na podstawie umowy zlecenia powinna być przewidziana w statucie). Szczególnie ciekawe może być zatrudnienie członków zarządu na kontrakcie menedżerskim zbliżonym do umowy zlecenia, bo wówczas np. możemy wprowadzić nielimitowany czas pracy (brak roszczeń o nadgodziny).
Z drugiej strony można spotkać się z restrykcyjną interpretacją, zgodnie z którą z członkami zarządu w przypadku spółdzielni pracy (a więc również w przypadku spółdzielni socjalnej) można zawrzeć wyłącznie spółdzielczą umowę o pracę. Taki wniosek niektórzy wyciągają z art. 52 § 1 prawa spółdzielczego, który mówi: “Z członkami zarządu zatrudnianymi w spółdzielni rada spółdzielni nawiązuje stosunek pracy – w zależności od powierzonego stanowiska – na podstawie umowy o pracę albo powołania (art. 68 Kodeksu pracy). Nie dotyczy to spółdzielni pracy, w których zatrudnienie członków następuje bez względu na stanowisko na podstawie spółdzielczej umowy o pracę (..)”.
Pamiętam, że sam zastanawiałem się w Spółdzielni Socjalnej “Szansa i Wsparcie” czy – jako prezes zarządu – mogę pracować na podstawie umowy zlecenia. Wówczas prawniczka zwróciła moją uwagę na fakt, że przepis powyższy mówi o zatrudnieniu członka zarządu, które w prawie pracy utożsamiane jest z umową o pracę lub właśnie spółdzielczą umową o pracę. Umowa zlecenia jest odrębnym trybem zaangażowania członka zarządu (na podstawie kodeksu cywilnego) i nie mieści się w pojęciu “zatrudnienie”. Dlatego przepis ten nie wyklucza zaangażowania członków zarządu na podstawie umowy zlecenia.
Warto zauważyć, że jeśli zdecydujemy się na zatrudnienie członków zarządu, to musi to być spółdzielcza umowa o pracę, więc członkowie zarządu muszą być jednocześnie członkami spółdzielni.*
*[Aktualizacja: 24.07.2019] W związku z nowelizacją ustawy o spółdzielniach socjalnych, która weszła w życie w 2018 r. odpowiedź na powyższe pytanie jest już nieaktualna. O tym, na jakiej podstawie zatrudniać członków zarządu po nowelizacji ustawy pisałem tutaj.
Jak podpisać umowę z członkiem zarządu spółdzielni socjalnej?
Kiedyś poruszałem już ten temat. Zwracałem wówczas uwagę, że umowy z członkiem zarządu nie mogą podpisać pozostali członkowie zarządu. Organem przeznaczonym do tego będzie rada nadzorcza. Jeśli jej nie powołano, to do podpisania umowy z członkiem zarządu niezbędna będzie uchwała walnego zgromadzenia o wyborze dwóch reprezentantów walnego do podpisania umowy z członkiem zarządu. Co ważne, tego rodzaju uchwała powinna zawierać główne punkty umowy (np. wynagrodzenie, wymiar czasu pracy, rodzaj umowy).
Czy w przypadku zmiany warunków umowy, trzeba zwoływać kolejne walne zgromadzenie?
To zależy. Musimy pamiętać, że reprezentanci walnego zgromadzenia nie wyrażają własnej woli, tylko działają w imieniu walnego zgromadzenia. Ich działanie musi być więc zgodne z uchwałą walnego. Jeśli uchwała mówiła o zatrudnieniu na ¾ etatu, a teraz chcemy zwiększyć etat do całego, to trzeba zwołać walne i zmienić treść tej uchwały.
Dlatego też najlepiej, by ta uchwała była możliwie elastyczna np. określenie etatu nie więcej jak 1, określenie wynagrodzenia – nie więcej jak 2 500 zł. Wówczas w tak określonych widełkach możemy się poruszać.
Z drugiej strony forma umowy powinna być określona sztywno (jest znaczna różnica między spółdzielczą umową o pracę, a umową zlecenia, więc jeśli członek zarządu ma przejść z umowy zlecenia na umowę o pracę zajdzie konieczność zwołania kolejnego walnego zgromadzenia i zmiana treści uchwały).
Na jakim stanowisku może być zatrudniony prezes zarządu?
W małych spółdzielniach prezes zarządu, oprócz rzeczy związanych z zarządzaniem wykonuje zwykle działania będące przedmiotem działalności danej spółdzielni (np. oprócz zadań związanych z prowadzeniem dokumentacji czy reprezentowaniem spółdzielni, jednocześnie w pewnym zakresie maluje, tynkuje czy pomaga kucharzowi). Warto więc zadbać (zwłaszcza po okresie rozruchu, gdy mamy już środki na wypłatę wynagrodzeń), by to wszystko znalazło się w zakresie obowiązków tej osoby, np. zatrudnienie na stanowisku pracownika budowlanego w wymiarze ¾ etatu i prezesa zarządu w wymiarze ¼ etatu.
Wymagana jest tutaj rozwaga i znalezienie złotego środka. Sytuacje skrajne (prezes, który zajmuje się zarządzaniem przez 8 godzin dziennie w małej spółdzielni lub prezes, który wykonuje tą funkcje de facto po godzinach, a w czasie pracy maluje, gotuje etc.) wcześniej czy później doprowadzą do problemów.
To tyle nt. zatrudniania członków zarządu w spółdzielni socjalnej. Zachęcam Cię do zostawienia w komentarzu informacji, jakie rozwiązania najlepiej sprawdzają się w Twojej spółdzielni.
P.S Jeśli uważasz, że ten wpis jest wartościowy, zachęcam Cię do podania go dalej przez swoje kanały społecznościowe. Dzięki temu więcej osób będzie mogło skorzystać z tej treści.
Dzień dobry:)
Co w takim razie Pan sądzi o przypadku, gdy walne zgromadzenie wybrało na prezesa osobę, nie będąca członkiem spółdzielni lecz stażystką z PUP? Nie chciała, by z tytułu sprawowania funkcji podpisać z nią umowę a staż kończy się w grudniu. Jaką w takim razie ponosi odpowiedzialność, bo to, że na walnym będzie miała tylko głos doradczy jest oczywiste?
Dzień dobry,
Sytuacja nie jest idealna, ale nie jest też fatalna 🙂 Po pierwsze odpowiedzialność i przynajmniej część obowiązków wynika z prawa spółdzielczego i innych ustaw. W takiej sytuacji dobrze byłoby mieć przynajmniej Regulamin zarządu, który precyzowałby podział obowiązków pomiędzy poszczególnych członków zarządu.
Zwykle jest tak, że jak wszystko idzie dobrze, dogadujemy się, to nie ma większego problemu. Gorzej, jeśli przestajemy się dogadywać i pojawiają się wątpliwości. Stąd w umowie warto doprecyzować np. kwestie dni wolnych, kwestie związane z poufnością i zakazem konkurencji, jakie dokładnie zadania i w jakich terminach należy wykonywać (jeśli można to określić), kiedy strony mogą rozwiązać umowę (można wprowadzić np. okres wypowiedzenia).
pozdrowienia,
Czy prezes spółdzielni socjalnej nie ma wyznaczonych godzin pracy, gdy jest zatrudniona na cały etat
Dzień dobry,
Tak, a dokładniej obowiązuje tutaj najczęściej nienormowany czas pracy. Więcej informacji w tym temacie można znaleźć tutaj: https://poradnikpracownika.pl/-nienormowany-czas-pracy-czy-pracodawca-ma-zaplacic-za-nadgodziny
pozdrawiam,
Waldek Żbik
Wielkie dzieki za poruszenie tego tematu.
Polecam się 🙂
Zachęcam też do popularyzacji tej strony.
pozdrowienia,
Dziękuję, jednak dalej mam wątpliwości. Pani prezes nie chce żadnej umowy ze spółdzielnią bo się boi odpowiedzialności finansowej. Być może (bo wiadomo, pełnienie takiej funkcji nie jest łatwe) będzie chciała zrezygnować, o czym nieraz wspomina. Chyba, że przetrwa do końca stażu a potem zobaczymy…
Ps. Na ostatnim walnym została podjęta uchwała o udzieleniu pani prezes (właśnie wybranej) pełnomocnictwa do podpisywania umów o pracę z członkami zarządu. Czy Pan uważa, je jest to niezgodne z prawem?
Witam ponownie,
Generalnie odpowiedzialność wynika z ustaw (np. prawa spółdzielczego czy ustawy o rachunkowości). Umowa może to jeszcze nieco zaostrzyć wpisując np. kary umowne. Przyjmując, że treść umowy jest negocjowalna (tzn. prezes nie podpisze umowy, z którą się nie zgadza), nie rozumiem oporu przed umową, wręcz na miejscu prezesa zarządu dążyłbym do uregulowania wzajemnych praw i obowiązków i podziału zadań w zarządzie. Dla własnego bezpieczeństwa.
Może to być zgodne z prawem, ale pod warunkiem, że:
a) prezes nie występuje jako członek zarządu tylko jako członek spółdzielni,
b) jest jednocześnie jedną z dwóch osób upoważnionych do reprezentowania walnego zgromadzenia przy podpisaniu takiej umowy,
c) uchwała w tej sprawie zawiera główne punkty umowy.
Z tego, co Pani pisała pani prezes nie jest członkiem spółdzielni, więc warunek 1 na pewno nie jest spełniony.
pozdrowienia,
Dziękuję bardzo i pozdrawiam 🙂
dzień dobry
mam pytanie dotyczące zatrudnienia.
Zarząd jest zatrudniony na umowę o pracę i wykonuje zadania związane z prowadzeniem spółdzielni- szukanie klientów, marketing, księgowość…- to mamy zapisane w umowach o pracę.
Spółdzielnia prowadzi działalność projektową- budowlaną i projektowanie stron www, pozycjonowanie.
Wszystkie te prace to sa tkz. dzieła.
Moje pytanie. Czy spółdzielnia może zatrudnić co jakiś czas swojego członka będącego w zarządzie i zatrudnionego na kawałek etatu (obowiązki nie związane z dziełem) na umowę o dzieło w celu wykonania jakiegoś projektu. Projekty robi się długo- nie w cyklu miesięcznym, nie jesteśmy w stanie określić wypłaty miesięcznej najwygodniej jest nam opłacić za wykonane dzieło.
Chyba jasno wytłumaczyłam o co mi chodzi 🙂
pozdrawiam
Barbara machnowska
Witam,
Po przeczytaniu powyższych komentarzy zrodziła mi się pewna wątpliwość i chciałabym prosić Pana o jej wyjaśnienie. Czy dobrze rozumiem, że osoby będące w Zarządzie spółdzielni socjalnej wcale nie muszą być zatrudnione w jakiejkolwiek formie (spółdzielcza umowa o pracę, umowa o pracę, umowa cywilnoprawna) w tejże spółdzielni?
Ecka24
Dzień dobry,
Członek zarządu powinien być w niej zatrudniony (w jakiejkolwiek formie), choć w praktyce w spółdzielniach socjalnych zdarzają się okresy bez takiego zatrudnienia.
pozdrawiam serdecznie,
Waldek Żbik
Bardzo dziękuję za odpowiedź.
Pozdrawiam,
Ecka24
Witam,
czy restrykcyjna interpretacja, mówiąca że członek zarządu nie może być zatrudniony na podstawie “zwykłej” umowy o pracę jest na pewno właściwa? Zgadza się Pan, że członek zarządu koniecznie musi być zatrudniony na podstawie spółdzielczej umowy o pracę?
Pozdrawiam
Weronika Pliszka
Dzień dobry Pani Weroniko,
Z przytoczonego przepisu wynika, że w przypadku członków zarządu wchodzi w grę albo spółdzielcza umowa o pracę, albo umowy cywilno-prawne. Ciężko byłoby to interpretować inaczej i stwierdzić, że zwykła umowa o pracę również jest OK (jeśli spotkałaby się Pani z inną interpretacją, będę wdzięczny za informację).
Przypominam, że komentowany przepis (art. 52 § 1 prawa spółdzielczego) dotyczy spółdzielni pracy, czyli w naszym kontekście:
a) spółdzielni socjalnej założonej przez osoby fizyczne lub
b) spółdzielni założonej przez osoby prawne, w której członkami są już osoby fizyczne.
pozdrawiam serdecznie,
Waldek Żbik
Witam.
Jestem zatrudniona na podstawie uchwały Walnego Zgromadzenia SS utworzonej przez osoby prawne na czas określony do 31.03.2016 na stanowisku Prezesa Zarządu. Na najbliższym Walnym(10.03.2016r) mam złożyć oświadczenie o rezygnacji z funkcji z dniem zakończenia zatrudnienia, tj.31.03.2016r. Czy Walne musi podjąć uchwałę o moim odwołaniu czy tylko oświadczenie zaprotokołować i ogłosić rekrutację, a na następnym Walnym zatrudnić nowego Prezesa?
Dzień dobry,
Wystarczy rezygnacja + zaprotokołowanie przyjęcia do wiadomości rezygnacji przez walne zgromadzenie.
pozdrowienia,
Waldek Żbik
Dziękuję i pozdrawiam.
Ewa A.
Witam.
Mam do Pana pytanie, otóż jestem zatrudniony w spółdzielni socjalnej, założonej przez osoby prawne na stanowisku Prezesa Zarządu do 31.08.2016. Moja umowa ma zostać przedłużona na kolejny okres czasu, pytanie dotyczy tego czy muszę w tym celu zwołać walne zgromadzenie, czy nie jest to konieczne aby taka umowę przedłużyć?
Dzień dobry,
To zależy 🙂 Rozumiem, że kadencja zarządu jeszcze trwa i nie ma potrzeby dokonywania ponownego wyboru członków zarządu. Rozumiem też, że nie ma rady nadzorczej. W takiej sytuacji zależy co było napisane w poprzedniej uchwale walnego dot. wyboru osób uprawnionych do podpisania umowy z prezesem. Jeśli dotyczyła ona tylko poprzedniej umowy, to teraz należy podjąć kolejną uchwałę, czyli zwołać walne i przeprowadzić ponownie całą procedurę.
pozdrowienia,
Waldek Żbik
Tak kadencja zarządu jeszcze trwa. Jest to zarząd jednoosobowy, nie ma rady nadzorczej gdyż spółdzielnia ma 6 pracowników. Do podpisania umowy z prezesem wybranych było dwóch uprawnionych przedstawicieli władz samorządowych. Uchwała dotyczyła poprzedniej umowy, która właśnie kończy się końcem miesiąca. Rozumiem więc ze aby zawrzeć nowa umowę musi być podjęta nowa uchwała walnego zgromadzenia? Dziękuję z góry za odpowiedź i pozdrawiam.
Tak, w takiej sytuacji jeszcze raz musi być podjęta uchwała o wyborze dwóch reprezentantów walnego do podpisania umowy z członkiem zarządu.
pozdrowienia,
Waldek Żbik
Witam. Czy zatem dobrze rozumiem, że w przypadku spółdzielni socjalnej osób prawnych prezesa zarządu, nie będącego członkiem spółdzielni można zatrudnić na podstawie umowy zlecenia lub odpowiednio kontraktu menadżerskiego?
pozdrawiam
ania
Dzień dobry Pani Aniu,
Tak, przynajmniej na moment pisania tego tekstu. Od 31 marca zmienią się jednak uwarunkowania w związku z nowelizacją ustawy o spółdzielniach socjalnych. Pisałem o tym tutaj: https://spoldzielniasocjalnawpraktyce.pl/nowelizacja-ustawy-o-spoldzielniach-socjalnych-cz-2/
pozdrowienia,
Waldek Żbik
Dzisiaj chciałabym zapytać Pana o sytuację odwrotną; jeśli spółdzielnia chce wypowiedzieć dwóm członkom zarządu umowę o pracę (jedna spółdzielcza, druga zwykła na czas nieokreślony) to jak to powinno wyglądać w praktyce? Czy wypowiedzenie podpisane tylko przez jednego członka zarżądu – drugiemu (zarząd trzyosobowy) będzie ważne?
Dzień dobry,
A ma się to wiązać z odwołaniem z członkostwa w zarządzie? Jeśli nie, to jest to czynność prawna między członkiem zarządu, a spółdzielnią, czyli spółdzielnia jest reprezentowana przez radę nadzorczą, ew. dwóch wcześniej wybranych pełnomocników walnego zgromadzenia.
pozdrawiam,
Waldek Żbik
Dziękuję; nie, walne zgromadzenie przyjęło rezygnację obu pań. Również pozdrawiam
Pańskie obecne stanowisko w kwestii obowiązku zatrudnienia zarządu na umowę o pracę (wykluczenia zawarcia np. umowy zlecenia) jest mylne. Wniosek taki nie wynika także z powołanego przez Pana Uzasadnienia do zmiany ustawy o Spn.S. Przykładowo proszę się zapoznać z komentarzami do art 52 Prawa spółdzielczego. I orzecznictwem sądów w tym zakresie.
Przykładowo: http://orzeczenia.waw.sa.gov.pl/content.pdffile/$002fneurocourt$002fpublished$002f15$002f450000$002f0001521$002fAUa$002f2015$002f001608$002f154500000001521_III_AUa_001608_2015_Uz_2017-10-19_002-publ.xml?t:ac=$N/154500000001521_III_AUa_001608_2015_Uz_2017-10-19_002
Dzień dobry,
Dziękuję za komentarz i Pani/Pana zdanie. Faktycznie sprawa nie jest oczywista. Z przytoczonego wyroku wynika, że:
• pełnienie obowiązków członka zarządu samo przez się nie rodzi obowiązku ubezpieczeń społecznych (tego oczywiście nigdzie nie twierdziłem),
• nie ma obowiązku zawierania umowy o pracę z członkami zarządu spółdzielni (tutaj chodziło o spółdzielnię mieszkaniową, ale sprawa dotyczy art. 52 prawa spółdzielczego, który istotny jest również w kontekście aktualnego brzmienia ustawy o spółdzielniach socjalnych).
Natomiast z uzasadnienia do ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych wynika, co było intencją ustawodawcy i po co zmiana została wprowadzona. Nie tylko moim zdaniem wyklucza to umowy cywilno-prawne jako podstawę zatrudnienia członka zarządu. W komentarzu do ustawy sygnowanym przez Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej (str. 93 https://www.ekonomiaspoleczna.gov.pl/download/files/EKONOMIA_SPOLECZNA/Komentarz_do_ustawy_o_spoldzielniach_socjalnych.pdf) czytamy:
„Tym samym należy wywieść tezę, że obowiązek spółdzielczej umowy o pracę lub umowy o pracę obowiązuje w przypadku, gdy zawierana jest umowa jako członkiem zarządu bezpośrednio związana z zarządzaniem spółdzielnią i wówczas nie jest możliwe zawarcie umów cywilnoprawnych.”
Jeśli więc (moim zdaniem) nie ma możliwości zawarcia umowy cywilno-prawnej, to zostaje nam umowa o pracę. Oczywiście zakładam, że członek zarządu powinien być wynagradzany, bo jest to naturalna sytuacja.
Pewnym ciekawym wątkiem jest wynagrodzenie na podstawie uchwały (bez żadnej umowy, jak w spółce z o.o.). Gdy analizowałem to kilka lat temu, to były sprzeczne orzeczenia sądów / stanowiska ZUS, więc nie zalecałem tego rozwiązania. Być może warto wrócić do tej kwestii. Być może warto by jakaś odważna spółdzielnia socjalna wystąpiła do ZUS z wnioskiem o interpretację przepisów (tak, jak to miało miejsce w sytuacji, o której mówi podlinkowane przez Pana / Panią orzeczenie).
pozdrawiam,
Waldek Żbik
Dobry wieczór. Ja z zapytaniem. W naszym mieście także jest zawiązywana spółdzielnia socjalna, czytam o tym ale naprawdę mało wiem. U nas będzie Stowarzyszenie, Gmina i zarząd spółdzielni. Miałam być wiceprezesem, a zostałam członkiem zarządu (zarząd składa sie teraz z prezesa i członka – mnie?) Chciała bym znać plusy i minusy z bycia wiceprezesem a członkiem?
Dzień dobry,
Prawdopodobnie to tylko kwestia nazwy. Ewentualnej różnicy należałoby szukać w projektach statutu.
pozdrowienia,
Waldek Żbik