Wracam do kwestii najnowszych zmian w ustawie o spółdzielniach socjalnych. Będą one obowiązywać za ok. 2,5 miesiąca, ale już teraz warto się do tego przygotować. Omawiam dziś kolejne zmiany, m.in. kwestię podziału nadwyżki bilansowej, przyśpieszonej lustracji, zwolnienia ze składek na rzecz Krajowej Rady Spółdzielczej i kilka innych spraw.
Pierwsze 8 zmian omawiałem w tym wpisie, a teraz pora na kolejne.
Zmiana #9 Wprowadzenie trybu konsultacji z pracownikami w spółdzielni socjalnej osób prawnych lub w sytuacji, w której spółdzielnia ma więcej pracowników, niż członków
W przypadku takich spółdzielni zarząd przeprowadza spotkanie konsultacyjne z pracownikami (co najmniej raz w roku, nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego). Spotkanie ma służyć przekazaniu informacji o:
- działalności i sytuacji ekonomicznej spółdzielni oraz
- przewidywanych w tym zakresie kierunkach zmian.
Jeśli spotkanie zakończy się wnioskami, to należy je przedyskutować na posiedzeniu zarządu. W takiej sytuacji zarząd jest obowiązany przedstawić pracownikom oraz walnemu zgromadzeniu pisemną informację z wykorzystania tych wniosków (dla dociekliwych: art. 7a ust. 1-2 ustawy o spółdzielniach socjalnych po zmianach).
Powyższa zmiana ma na celu przygotowanie pracowników do członkostwa w spółdzielni socjalnej oraz zwiększenie ich zainteresowania sytuacją spółdzielni.
Warto jeszcze dodać, że:
- szczegółowe warunki i tryb przekazywania informacji pracownikom niebędącym członkami oraz przeprowadzania konsultacji z nimi określi regulamin przyjęty przez walne zgromadzenie spółdzielni (pojawi się więc obowiązek stworzenia kolejnego dokumentu w spółdzielniach socjalnych, przynajmniej niektórych),
- powyższych zasad (oraz spraw ujętych w zmianie #10) nie stosuje się w przypadku powołania rady pracowników na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (w tej chwili nie znam spółdzielni socjalnej, w której funkcjonowałaby taka rada).
Zmiana #10 Przyznanie głosu doradczego na walnym zgromadzeniu przedstawicielowi pracowników spółdzielni niebędących członkami
Nowelizacja ustawy przewiduje, że zostanie zorganizowane specjalne spotkanie pracowników spółdzielni (ma w nim brać udział co najmniej połowa pracowników niebędących członkami), podczas którego bezwzględną większością głosów zostanie wybrany przedstawiciel pracowników.
Przedstawiciel ten:
- będzie miał prawo głosu doradczego podczas obrad walnego zgromadzenia,
- nie może być jednocześnie członkiem spółdzielni.
Zmiana #11 Uelastycznienie zasad podziału nadwyżki bilansowej
Poniżej przytaczam brzmienie art. 10 ustawy o spółdzielniach socjalnych, przy czym podkreśleniem zaznaczam nowe zapisy, a przekreśleniem poprzedni kształt ustawy:
Art. 10. 1. Nadwyżka bilansowa podlega podziałowi na podstawie uchwały walnego zgromadzenia i jest przeznaczana na:
- zwiększenie funduszu zasobowego – nie mniej niż
4020%; - cele, o których mowa w art. 2 ust. 2 i 3 – nie mniej niż
4030%; fundusz inwestycyjnyfundusz wzajemnościowy.
Dodam jeszcze, że fundusz wzajmenościowy tworzony jest przez spółdzielnię socjalną w przypadku utworzenia lub przystąpienia do konsorcjum spółdzielczego (więcej o nim przeczytasz w zmianie #13).
Zmiana #12 Członkowie zarządu mogą pracować tylko na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowie o pracę
Przytoczę tutaj cały przepis, bo moim zdaniem jest to jedna z bardziej kontrowersyjnych zmian.
art. 12 1b w brzmieniu:
„Z członkami zarządu zatrudnianymi w spółdzielni socjalnej rada nadzorcza, a w przypadku braku jej powołania walne zgromadzenie, nawiązuje stosunek pracy na podstawie spółdzielczej umowy o pracę albo umowy o pracę.”
Zostawię to na razie bez komentarz, a do tematu wrócę w jednym z kolejnych wpisów (jeśli interesuje Cię ta sprawa, daj mi znać komentując poniżej).
Zmiana #13 Możliwość powołania konsorcjum spółdzielczego
Temat dosyć rozległy, więc zasygnalizuję podstawowe sprawy. Zgodnie z nowelizacją ustawy spółdzielnie socjalne mogą tworzyć konsorcjum spółdzielcze w formie umowy w celu:
- zwiększenia potencjału ekonomicznego i społecznego zrzeszonych spółdzielni socjalnych lub
- wspólnego organizowania sieci produkcji, handlu lub usług, lub
- organizowania wspólnej promocji działań spółdzielczych lub ekonomicznych, lub
- promocji wspólnego znaku towarowego, o którym mowa w ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej.
Konsorcjum spółdzielcze może ubiegać się o udzielenie zamówienia na zasadzie wspólnego występowania w zamówieniach publicznych oraz zapytaniach ofertowych, do których nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych.
Są to nowe możliwości, które mogą być stymulatorem współpracy między spółdzielniami socjalnymi. Do tematu pewnie jeszcze wrócę.
Zmiana #14 Przyśpieszona lustracja dla spółdzielni socjalnych, których powstanie zostało sfinansowanie ze środków publicznych
W przypadku takich spółdzielni socjalnych lustrację należy przeprowadzić w terminie 6 miesięcy od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego za pierwszy rok działalności. Oznacza to, że z reguły lustracja będzie przeprowadzona do 1,5 roku po rejestracji spółdzielni. Co więcej brak takiej lustracji będzie przesłanką do likwidacji spółdzielni (zgodnie ze zmienionym art. 18 ustawy o spółdzielniach socjalnych).
Zgodnie z uzasadnieniem do ustawy „obowiązek przeprowadzania lustracji w tym terminie ma na celu poprawę funkcjonowania spółdzielni socjalnych, które powstają przy wsparciu ze środków publicznych”.
Zmiana #15 Możliwość zwolnienia ze składek na rzecz Krajowej Rady Spółdzielczej
Zgodnie ze zmianą ustawy spółdzielnie socjalne, które będą członkami właściwego związku rewizyjnego, czyli związku zrzeszającego spółdzielnie socjalne są zwolnione ze składek na rzecz Krajowej Rady Spółdzielczej. Tym samym zamiast 560 zł rocznie mogą płacić 150 lub 200 zł (zależnie od liczby członków, zgodnie ze statutem Ogólnopolskiego Związku Rewizyjnego Spółdzielni Socjalnych).
Co więcej zmiana powyższa obowiązuje już od 1 stycznia 2018 r.
Zmiana #16 Zmiana przesłanek do likwidacji spółdzielni socjalnej, w tym pojawienie się dwóch nowych
Dotychczas było tak, że zmniejszenie się liczby członków spółdzielni socjalnej poniżej pięciu w przypadku osób fizycznych i dwóch w przypadku osób prawnych było przesłanką do likwidacji spółdzielni (w zasadzie 1 dzień mniejszego składu członkowskiego powodował, że obowiązkiem zarządu było rozpoczęcie procesu likwidacji; choć były też różne interpretacje – poniżej możesz poczytać informacje z fan page Spółdzielni Socjalnej w praktyce dot. tej tematyki).
Wracając do zmian: nowelizacja ustawy wprowadza okres karencji (3 miesiące). Oznacza to, że przesłanką do likwidacji będzie mniejszy niż wymaga ustawa skład członkowski pod warunkiem, że będzie się utrzymywał przez okres dłuższy niż 3 miesiące.
Oprócz tego wprowadzono dwie dodatkowe przesłanki do likwidacji:
- brak uzupełnienia składu członkowskiego spółdzielni socjalnej założonej przez 3 osoby fizyczne o dwie osoby defaworyzowane w ciągu 12 miesięcy od dnia wpisu spółdzielni socjalnej do Krajowego Rejestru Sądowego (osoby te należy również zatrudnić),
- brak przyśpieszonej lustracji w przypadku spółdzielni socjalnej, której powstanie było finansowane ze środków publicznych (zgodnie z tym, co pisałem w zmianie #14).
To tyle na temat zmian w ustawie o spółdzielniach socjalnych. Zostało nam jeszcze przyjrzenie się kwestii zmian w dotacjach, a to nastąpi w jednym z kolejnych wpisów. Tradycyjnie zachęcam do komentowania wpisu i dzielenia się własnymi spostrzeżeniami.
Panie Waldemarze Spółdzielnie Socjalne musza dostosować swoje statuty do obowiązującego prawa w terminie do maja 2018? Co ze zmianą,że członkowie zarządu mogą pracować tylko na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowie o pracę? Czy należny zmienić umowy członkom zarządu? W jakim terminie? Jaki jest mniej więcej koszt lustracji w Spółdzielni Socjalnej (5 członków) zatrudniającej ok 8 osób na umowy zlecenia? Pozdrawiam Renata
Dzień dobry Pani Renato,
1. Mamy 6 miesięcy na miany statut od wejścia w życie zmian w ustawie, czyli do końca września (w szczególności dot. to zmian zasad podziału nadwyżki bilansowej).
2. Tak, najlepiej byłoby zmienić te umowy (możliwie szybko po wejściu w życie ustawy, czyli po 31.03.2018).
3. Raczej standardowo, czyli ok. 3,5 tys. zł.
pozdrawiam serdecznie,
Waldek Żbik
Witam. Zastanawiam się odnośnie #14 – czy zapis ten dotyczy Spółdzielni zarejstrowanych juz po wejściu w życie znowelizowanej ustawy, czy także już tych działających obecnie ? Trzem z pięciu naszych członków przyznano dotacje, związane z ich przystąpieniem do nowotworzonej spółdzielni. Był to grudzień 2016r. Obecnie będziemy składać pierwsze sprawozdanie finansowe. Z jednej strony – nowa ustawa, z drugiej – lex retro non agit, na lustrację byliśmy przygotowani wg starych terminów…
Witam ponownie Panie Grzegorzu,
Moim zdaniem liczy się moment rejestracji. Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych oraz niektórych innych ustaw: “Przepis art. 15c ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie ma zastosowania do spółdzielni socjalnych, których powstanie zostało sfinansowane ze środków publicznych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.”
pozdrawiam,
Waldek Żbik
Dziękuję za odpowiedź. Przeoczyłem ten zapis w ustawie.
Odnośnie: Zmiana #12 Członkowie zarządu mogą pracować tylko na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowie o pracę
„Z członkami zarządu zatrudnianymi w spółdzielni socjalnej rada nadzorcza, a w przypadku braku jej powołania walne zgromadzenie, nawiązuje stosunek pracy na podstawie spółdzielczej umowy o pracę albo umowy o pracę.”
Co ze zmianą,że członkowie zarządu mogą pracować tylko na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowie o pracę? Czy jest określone na jaki wymiar etatu i termin umowy te mają zostać podpisane? Jak nazwać stanowisko pracy Członka Zarządu?
Dzień dobry,
Oczywiście przepisy nie określają wymiaru czasu pracy. Nie określają również okresu umowy (przy czym umowa spółdzielcza raczej powinna być na czas nieokreślony). Jeśli chodzi o stanowisko pracy, to zależy od stanu faktycznego – członek zarządu może pracować na stanowisku kucharz, a może też pracować na stanowisku członek zarządu, a może być też tak, że ma np. 3/5 etatu na stanowisku kucharz i 2/5 na stanowisku członek zarządu.
pozdrawiam,
Waldek Żbik
zmiana ustawy powoduje także zmiany w statucie czyli jak rozumiem należy uchwalić zmiany statutu i wysłać do KRS i tu pytanie czy również jak sprawozdania finansowe za pomocą ekrs.ms.gov.pl czy w formie papierowej jak to było poprzednio?
sprawozdania finansowe – elektronicznie
pozostałe w formie papierowej jak dotychczas
Tak, dokładnie.
Dziękuję za komentarz 🙂
pozdrawiam,
Waldek Żbik
Witam. Nurtuje mnie pewne pytanie. Jeżeli Spółdzielnia nie zmieniła jeszcze Statutu, a do tej pory przeznaczała część nadwyżki na fundusz inwestycyjny, to czy prawidłowym jest podzielenie nadwyżki zgodnie z zapisami w niezmienionym Statucie, czy jednak nadwyżka powinna była być podzielona wg. znowelizowanej ustawy o spółdzielniach socjalnych?
Dzień dobry,
Obowiązuje już zmieniona ustawa i zgodnie z nią należy dzielić nadwyżkę bilansową. Zawsze, gdy statut jest niezgodny z ustawą i tak obowiązują przepisy ustawy.
pozdrawiam,
Waldek Żbik
Dziękuję za szybką odpowiedź.
Witam. Jesteśmy nową spółdzielnią socjalną, nie mieliśmy więc jeszcze obowiązku sporządzania sprawozdania finansowego, ale mam pytanie odnośnie art. 10 ustawy o spółdzielniach socjalnych. Czy ewentualną nadwyżkę, którą uda nam się uzyskać na koniec roku będziemy musieli podzielić na te 3 cele wymienione w ustawie: zwiększenie funduszu zasobowego, cele, o których mowa w art. 2 ustawy i fundusz wzajemnościowy? Czy możemy ją przeznaczyć np. w całości na fundusz zasobowy?
Dzień dobry,
Oczywiście musicie podzielić nadwyżkę zgodnie z ustawą, więc nie ma możliwości przekazania całości na fundusz zasobowy (zgodnie z ustawą co najmniej 30% nadwyżki ma iść na cele określone ustawą).
pozdrawiam serdecznie,
Waldek Żbik
Dziękuję za odpowiedź. Mam jeszcze pytanie na temat funduszu celowego (odnośnie przekazywania na niego tych 30% nadwyżki) . Czy jest nim fundusz reintegracyjny?
Fundusz celowy obejmuje reintegracje społeczną i zawodową, działania w zakresie pożytku publicznego oraz działalność społeczną i oświatowo-kulturalną. Część osób używa na jego określenie właśnie nazwy fundusz reintegracyjny, ale jest to mało precyzyjne (w końcu jest tam nie tylko reintegracja). Odpowiadając na pytanie: tak, to może być fundusz reintegracyjny, ale należałoby dopytać o kontekst i cel tego funduszu sprecyzowany w statucie (ustawa nie nazywa tych funduszy – mówi tylko o tym, że nadwyżka ma iść na te cele).
pozdrowienia,
Waldek Żbik
Witam,
W przypadku gdy Spn.s. ( 🙂 ) osób fizycznych ma więcej pracowników niż członków, zostanie przeprowadzone spotkanie z pracownikami, które zakończy się zgłoszeniem wniosków to Zarząd po przedyskutowaniu musi ustalić stanowisko, które przedstawi pracownikom i Walnemu Zgromadzeniu. Czy znów należy zwołać spotkanie, aby pracownikom przedstawić wnioski czy możne to zrobić w formie pisemnej? Czy muszą wszyscy pokwitować, że przyjęli odpowiedź do wiadomości, czy tylko wystarczy ‘opublikować’ odpowiedź na tablicy ogłoszeń dla pracowników. Rozumiem, że jeśli mamy udowodnić, że spotkanie takie odbyło się z pracownikami to pewnie należało by stworzyć listę obecności na tym spotkaniu… Co do przekazania pisemnej informacji dotyczącej wykorzystania tych wniosków dla Walnego Zgromadzenia – to czy Walne musi być zwołane jak tylko ta odpowiedź będzie gotowa czy może przy najbliższej okazji? Może się jednak okazać, że informacja taka stworzona przez Zarząd np. we wrześniu 2018 roku “będzie czekała” do czerwca 2019r. aż zbierze się Walne na przyjęcie sprawozdania za rok ubiegły…. Rozumiem, że wszystko to powinno być określone Regulaminem zatwierdzonym przez Walne, ale wolałabym mieć pewność jaka forma jest tu preferowana i dopuszczalna, bo nie jest to proste zwołać kilkadziesiąt osób po godzinach pracy. Wchodzimy wtedy w temat nadgodzin itd. Szukam optymalnego rozwiązania. Dziękuję za odpowiedź.
Dzień dobry Pani Aniu,
W zasadzie już Pani odpowiedziała na swoje pytania 🙂 Właśnie wszystkie te sprawy powinny być określone w regulaminie konsultacji. Nie widzę przeszkód, by stanowisko zarządu było przekazane pracownikom bez zwoływania kolejnego spotkania pracowników. Podobnie nie mam problemu z tym, że stanowisko zarządu zostanie przekazane do walnego przy najbliższej okazji, nawet jeśli będzie to za 9 miesięcy. Powinno to być jednak doprecyzowane w regulaminie.
Poza tym chciałbym doprecyzować, że obowiązek konsultacji nie dotyczy sytuacji, gdy liczba pracowników jest większa niż członków, ale sytuacji gdy liczba członków spółdzielni socjalnej jest mniejsza niż liczba pracowników niebędących członkami.
pozdrowienia,
Waldek Żbik
Dzień dobry,
Chciałabym się dowidzieć, czy kościelna osoba prawna prowadząca CIS może przystąpić do konsorcjum ze spółdzielnią socjalną osób prawnych, gdzie ta kościelna osoba prawna jest jednym z członków założycieli w/w spółdzielni socjalnej?
Witam ponownie,
tak, nie widzę przeciwwskazań.
pozdrawiam,
Waldek Żbik
Dzień dobry 🙂 czy jakaś Spółdzielnia Socjalna ma już regulamin spotkań konsultacyjnych z pracownikami i mogłaby pokazać?
Dzień dobry,
Regulamin ten, obok innych wzorów i przykładów dokumentów jest częścią pakietu “Prawo w spółdzielni socjalnej. Niezbędnik praktyka”: https://spoldzielniasocjalnawpraktyce.pl/produkt/pakiet-prawo-w-spoldzielni-socjalnej-niezbednik-praktyka/
Ten jeden dokument wyślę Pani mailem.
pozdrawiam,
Waldek Żbik
Witam, czy dostanę gdzieś wór regulaminu wyboru przedstawiciela pracowników??
Dzień dobry,
Nie miałem nigdy potrzeby opracowywania takiego regulaminu i w sumie bym się zastanowił, czy faktycznie jest to niezbędne… Rozumiem, że mówimy o przedstawicielu pracowników na walne zgromadzenie.
pozdrowienia,
Waldek Żbik