Spółdzielnia socjalna osób prawnych a spółdzielnia osób fizycznych. Która lepsza?

co to jest spółdzielnia socjalna

Dzisiaj skupimy się na podstawowych różnicach i podobieństwach między spółdzielnią socjalną osób prawnych i fizycznych. Dowiesz się m.in. kiedy warto zakładać spółdzielnię przez osoby fizyczne, a kiedy przez osoby prawne. Wiec startujemy…

Kiedy w ogóle mamy wybór?

Wybór będziemy mieć wtedy, gdy mamy możliwość założenia zarówno spółdzielni socjalnej przez osoby fizyczne (czyli dysponujemy piątką osób, z których co najmniej trzy spełniają wymagania wynikające z ustawy, czyli są np. bezrobotne czy niepełnosprawne), jak i przez osoby prawne (czyli założycielami spółdzielni mogą być: organizacja pozarządowa, kościelna osoba prawna czy jednostka samorządu terytorialnego). Z taką sytuacją będziemy mieli najczęściej do czynienia, jeśli członkowie grupy inicjatywnej są jednocześnie powiązani z konkretnymi osobami prawnymi (np. są członkami stowarzyszenia).

Co wybrać?

Jeśli wszyscy członkowie grupy są zaangażowani, czują się współodpowiedzialni za działanie spółdzielni i chcą w niej pracować, to naturalnym rozwiązaniem będzie spółdzielnia socjalna założona przez osoby fizyczne. Często zdarzają się osoby, które chcą po prostu pracy. Jeśli w grupie jest większość takich osób, to lepszym rozwiązaniem wydaje się spółdzielnia socjalna założona przez osoby prawne.

Jeśli z kolei chcemy przy zakładaniu spółdzielni skorzystać z dotacji unijnych, to musimy pamiętać, że niektóre projekty 7.2.2 PO KL skierowane są na zakładanie tylko jednego typu spółdzielni socjalnej (np. tylko spółdzielni socjalnej osób prawnych).

Musimy też pamiętać, że jeśli chcemy skorzystać z dotacji z Funduszu Pracy, to lepszym rozwiązaniem jest spółdzielnia zakładana przez osoby fizyczne – dotacja na założenie spółdzielni jest większa (to na 1.01.2014 maksymalnie 14 606,88 na członka założyciela). W przypadku spółdzielni socjalnej zakładanej przez osoby prawne pozostaje dotacja na przystąpienie do spółdzielni (na 1.01.2014 jest to maksymalnie 10 955,16 na osobę przystępującą do spółdzielni socjalnej). Jeśli w poczet członków zostanie przyjętych więcej niż 2 osoby fizyczne, będą one miały większość na walnym zgromadzeniu W tej sytuacji założyciele stracą więc kontrolę nad podmiotem, więc trzeba też wziąć to pod uwagę.

Teraz przyjrzyjmy się różnicom i podobieństwom między tymi dwoma typami spółdzielni.

Różnice:

  • rzecz oczywista, czyli założyciele: w spółdzielni osób prawnych to minimum 2 osoby prawne (jak już pisałem z 3 kategorii podmiotów: jednostki samorządu terytorialnego, kościelne osoby prawne, organizacje pozarządowe), w przypadku spółdzielni osób fizycznych – będzie to 5 osób fizycznych (jak już pewnie wiesz: 50% tych osób muszą to być osoby defaworyzowane na rynku pracy)
  • w spółdzielni socjalnej składającej się wyłącznie z osób prawnych istnieje możliwość odstąpienia od podstawowej zasady: 1 osoba = 1 głos; w spółdzielniach, w których członkami są osoby fizyczne takiej możliwości nie ma,
  • funkcjonowanie organów, w tym zwłaszcza walnego zgromadzenia – w spółdzielni socjalnej osób prawnych (zwłaszcza w pierwszym okresie) będziemy mieli jedynie dwóch członków spółdzielni, tym samym walne będą tworzyć dwie osoby (mówiąc precyzyjnej: osób może być więcej, ale zwykle będą to 2 głosy, chyba że w statucie ustalono inaczej – patrz podpunkt powyżej),
  • brak możliwości refundacji składek ZUS od pracowników zatrudnionych w spółdzielni socjalnej osób prawnych (prawo do skorzystania z tego rozwiązania mają jedynie pracownicy członkowie spółdzielni zaliczani do grup defaworyzowanych na rynku pracy).

Podobieństwa:

  • cel działania (aktywizacja osób doświadczających trudności na rynku pracy),
  • podobne podstawy prawne działania i rozwiązania specyficzne dla formy spółdzielni socjalnej (niezależnie od typu spółdzielni), np. sposób podziału nadwyżki bilansowej, możliwość realizacji zadań w zakresie pożytku publicznego, konieczność zatrudnienia 5 pracowników, przy czym w spółdzielni osób prawnych muszą to być osoby defaworyzowane na rynku pracy; w przypadku spółdzielni założonej przez osoby fizyczne zatrudnienie dotyczy przede wszystkich członków spółdzielni (z czego 50% muszą to być osoby defaworyzowane na rynku pracy),
  • większość preferencji przyznanych dla spółdzielni socjalnych jest dostępna dla tych dwóch typów spółdzielni (nie dot. refundacji składek ZUS).

To tyle z mojej strony nt. specyfiki spółdzielni socjalnej zakładanej przez osoby prawne i fizyczne. Czy o czymś jeszcze powinniśmy pamiętać? Zapraszam do komentowania wpisu.

Rate this post

10 thoughts on “Spółdzielnia socjalna osób prawnych a spółdzielnia osób fizycznych. Która lepsza?

  1. tomasz says:

    Aktualnie średnie wynagrodzenie w Poslce wynosi 3834,17 brutto dlatego ustawowa czterokrotność tej wynosi 15 336,68 zł brutto

    • Waldemar Żbik says:

      Witam serdecznie,

      Ja z kolei dotarłem do ogłoszenia prezesa GUS o przeciętnym wynagrodzeniu (ogłoszenie z 11 lutego 2014 r. dostępne na http://www.stat.gov.pl/gus/5840_15380_PLK_HTML.htm), zgodnie z którym przeciętne wynagrodzenie w czwartym kwartale 2013 r. wyniosło 3823,32 zł. A to oznacza, że od 1 marca 2014 r. obowiązuje czterokrotność tego wynagrodzenia w wysokości 15 293,28.

      pozdrowienia,

      • Tomasz says:

        W każdym razie jest większe niż przytaczane 14 606,88 zł i to cieszy bo zawsze jest podstawa aby wnioskować o nieco większą dotację 🙂

        Pozdrawiam

  2. monika_z says:

    A co jeśli chodzi o spółdzielnie socjalne zakładane przez osoby prawne + fizyczne? Czy jest jakikolwiek wiarygodny dokument regulujący ich funkcjonowanie? Zdania na ten temat są podzielone, jedni twierdzą, że takie spółdzielnie nie mogą w ogóle istnieć, a z kolei inni twierdzą, że mogą. Gdzie szukać informacji na ten temat? Bo przyznam, że mam pomysł na taką właśnie spółdzielnię, ale nigdzie nie mogę znaleźć materiałów dotyczących takich spółdzielni…

    • Waldemar Żbik says:

      Witam Pani Moniko,

      Dla pełnej jasności: spółdzielnie socjalne,w której członkami są osoby prawne i fizyczne na pewno mogą działać. O tego rodzaju podmiotach jest mowa zarówno w ustawie o spółdzielniach socjalnych (opcja przystąpienia osób prawnych do spółdzielni założonej przez osoby fizyczne), jak i w prawie spółdzielczym (np. art 49 § 3. Spółdzielnie, których członkami są wyłącznie osoby prawne, wybierają zarząd spośród kandydatów będących osobami fizycznymi wskazanymi przez te osoby prawne. W spółdzielniach, w których członkami są osoby fizyczne i osoby prawne, członków zarządu wybiera się również spośród kandydatów wskazanych przez osoby prawne).

      Wątpliwości wzbudza możliwość założenia spółdzielni mieszanej, która nie spełnia wymogu art. 5 ust. 1 ustawy o spółdzielniach socjalnych (Liczba założycieli spółdzielni socjalnej nie może być mniejsza niż pięć, jeżeli założycielami są osoby fizyczne, i dwa, jeżeli założycielami są osoby prawne).

      Czytając ten przepis w zasadzie nie mam wątpliwości, że któryś z dwóch wymogów musi być spełniony (by założyć spółdzielnię potrzebujemy albo minimum dwie osoby prawne, albo minimum pięć fizycznych). Problem polega na tym, że np. zarejestrowała się spółdzielnia socjalna założona przez fundację i 3 osoby fizyczne, co – moim zdaniem – nie powinno się zdarzyć.

      Podsumowując, spółdzielnia socjalna powinna być założona przez minimum 2 osoby prawne lub 5 osób fizycznych spełniających wymagania ustawy. Po założeniu mogą do takich spółdzielni przystąpić zarówno osoby prawne, jak i fizyczne (oczywiści również zgodnie ze szczegółowymi wymaganiami ustawy o spółdzielniach socjalnych).

      Nie znam poradnika / materiału, który opisywałby specyfikę działania spółdzielni socjalnej mieszanej. Myślę zresztą, że ta specyfika nie jest też jakoś szczególnie duża. W jakiś 95% będą to rozwiązania typowe, a tylko te ok. 5% będzie dosyć specyficzne.

      pozdrawiam serdecznie,

  3. evka says:

    Dzień dobry, a jakby Pan widział podobny przypadek, ale w odniesieniu do podziału spółdzielni? Załóżmy, że spośród 10 osób w działającej spółdzielni trzy (spośród założycieli) chciałyby się odłączyć, mając w perspektywie dołączenie do swojego grona osoby prawnej (na razie nie będącej członkiem)? Dodam, że z tych trzech – dwie są niepełnosprawne a trzecia posiada szczególne kwalifikacje. Czy musi być spełniony warunek % osób niepełnosprawnych?
    Przy okazji bardzo proszę o wyjaśnienie – czy spółdzielnia socjalna może cokolwiek dzierżawić (od swojego członka lub współmałżonka) w celu prowadzenia działalności gospodarczej? Pozdrawiam

    • Waldemar Żbik says:

      Witam serdecznie,

      Spółdzielnia socjalna może podzielić się tylko na spółdzielnie socjalne, w podanym przypadku w grę wchodzą tylko dwie spółdzielnie pięcioosobowe (zakładam, ze członkami były tylko osoby fizyczne). Bo tylko w takiej sytuacji będzie można spełnić wymóg o minimalnej licznie członków. Oczywiście nowo powstała spółdzielnia musi też spełnić wymóg dot. członkostwa osób defaworyzowanych na rynku pracy (widzę jeszcze ewentualność by spełnienie tego limitu zostało odłożone, ale na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy – art. 5 ust. 6 ustawy o spółdzielniach socjalnych).

      Nie widzę prawnych przeszkód by spółdzielnia wynajmowała coś od swojego członka. Można to (tzn. sprzęt, maszyny, urządzenia, lokal – rozumiem, że o tym mówimy) również wnieść w formie wkładu.

      pozdrowienia,

      • evka says:

        Dziękuję bardzo za komentarz. Chodziło mi jednak o taką sytuację, gdy o podziale spółdzielni myślą tylko trzy osoby spośród członków. Wobec tego należałoby najpierw przyjąć na członków dodatkowe dwie osoby (albo jedną fizyczną a jedną prawną), a potem dopiero się podzielić?
        Co do drugiego pytania, miałam na myśli dzierżawę ziemi, na której można coś uprawiać, bo wkład w postaci tejże nie wchodzi w rachubę. Pozdrawiam

        • Waldemar Żbik says:

          Witam ponownie,

          Zdecydowanie tak, a może nawet więcej 🙂 Proszę pamiętać o Art. 108. § 1 prawa spółdzielczego: Spółdzielnia może podzielić się na podstawie uchwały walnego zgromadzenia podjętej zwykłą większością głosów w ten sposób, że z jej wydzielonej części zostaje utworzona nowa spółdzielnia.

          Nie wystarczy więc, że trzy osoby będą chciały odejść, ale większość członków musi być za podziałem spółdzielni. Dodatkowo ta nowa, wydzielona spółdzielnia musi spełniać wymogi wynikające z ustawy, czyli musi ją utworzyć minimum 5 osób fizycznych (czyli 5 osób fizycznych musi wyjśćz rdzennej spółdzielni socjalnej), z czego 50% powinny stanowić osoby defaworyzowane.

          Jeśli chodzi o dzierżawę ziemi, to na gruncie prawa spółdzielczego czy ustawy o spółdzielniach socjalnych nie widzę przeszkód.

          pozdrowienia,

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *