Tup, tup, tup… Nadchodzi nowelizacja ustawy o spółdzielniach socjalnych A.D. 2015

Dzisiaj przyjrzymy się prawdopodobnym zmianom ustawy o spółdzielniach socjalnych. 5 sierpnia 2015 r. Sejm przyjął zmiany w ustawie o zatrudnieniu socjalnym, jednocześnie dokonując dwóch ważnych zmian w ustawie o spółdzielniach socjalnych. Możemy więc powiedzieć, że nowelizacja jest jeszcze w drodze, ale warto już teraz przyjrzeć się temu, co najpewniej ulegnie zmianie.

Po pierwsze, zmieni się katalog osób uprawnionych do założenia spółdzielni socjalnej, tzw. katalog osób defaworyzowanych

W dalszym ciągu założycielami, w ramach tzw. grup defaworyzowanych (przypominam, że te osoby muszą stanowić minimum 50% wszystkich założycieli), będą osoby bezrobotne i niepełnosprawne.

Ale w ramach tej grupy osoby, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1-4, 6 i 7 ustawy o zatrudnieniu socjalnym, czyli osoby:

• bezdomne realizujące indywidualny program wychodzenia z bezdomności, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej,
• uzależnione od alkoholu, po zakończeniu programu psychoterapii w zakładzie lecznictwa odwykowego,
• uzależnione od narkotyków lub innych środków odurzających, po zakończeniu programu terapeutycznego w zakładzie opieki zdrowotnej,
• chore psychicznie, w rozumieniu przepisów o ochronie zdrowia psychicznego,
• zwalniane z zakładów karnych, mające trudności w integracji ze środowiskiem, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej,
• uchodźcy realizujący indywidualny program integracji, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej,

zostaną zastąpione osobami, o których mowa w art. 2 pkt 1a i 1b ustawy o zatrudnieniu socjalnym, czyli osobami mającymi status:

• absolwenta centrum integracji społecznej (osoba, która przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy uczestniczyła w zajęciach w centrum integracji społecznej i otrzymała odpowiednie zaświadczenie, osoba ta jest absolwentem centrum integracji społecznej przez okres 6 miesięcy od dnia zakończenia zajęć w centrum integracji społecznej),
• absolwenta klubu integracji społecznej (osoba, która uczestniczyła w klubie integracji społecznej przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada ważne odpowiednie zaświadczenie oraz zrealizowała postanowienia kontraktu socjalnego).

Tym samym nie każda osoba bezdomna czy zwolniona z zakładu karnego będzie mogła założyć spółdzielnię socjalną. Większość spółdzielni zakładana jest przez osoby bezrobotne czy niepełnoprawne, więc z tego punktu widzenia nie będzie to istotna zmiana. Widzę natomiast dwa inne plusy:

• osoby, o których mówi ustawa o zatrudnieniu socjalnym po przejściu centrum czy też klubu integracji społecznej będą lepiej przygotowane do założenia spółdzielni socjalnej,
• część problemów wizerunkowych spółdzielni socjalnych wzięło się stąd, iż dziennikarze chętnie piszą, że są to podmioty zakładane przez narkomanów i byłych więźniów; po nowelizacji ustawy o spółdzielniach socjalnych takie postrzeganie będzie nadużyciem.

Druga zmiana w katalogu założycieli: w ramach grup defaworyzwoanych założycielami spółdzielni będą mogły być też osoby posiadające status osoby poszukującej pracy, bez zatrudnienia w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Dotyczy to tylko osób do 30. roku życia oraz po ukończeniu 50. roku życia. Jest to dosyć istotna zmiana, bo oznacza, że do grup defaworyzowanych na rynku pracy będzie można zaliczyć również osoby pracujące na umowie zleceniu.

Po drugie, w zamówieniach poniżej 30 tys. euro pojawi się możliwość ograniczenia potencjalnych wykonawców do spółdzielni socjalnych

Zgodnie z planowaną zmianą, jednostka sektora finansów publicznych udzielając zamówienia, które nie podlega ze względu na jego wartość ustawie prawo zamówień publicznych (w praktyce dot. to zamówień poniżej 30 tys. euro), może zastrzec, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie spółdzielnie socjalne, działające na podstawie ustawy lub właściwych przepisów państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, z uwzględnieniem faktu, że wydatki publiczne powinny być dokonywane:

• w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad:
  • uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów,
  • optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów,
• w sposób umożliwiający terminową realizację zadań,
• w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.

Teoretycznie ograniczenie wykonawców do spółdzielni socjalnych w tego rodzaju zamówieniach jest możliwe również teraz, ale z uwagi na poziom skomplikowania i wątpliwości prawne bardzo rzadko takie rozwiązanie było stosowane w praktyce.

Tekst nowelizacji ustawy o zatrudnieniu socjalnym znajdziesz tutaj (interesująca nas część znajduje się na stronie 8 i 9). Z kolei aktualne brzmienie ustawy o spółdzielniach socjalnych możesz znaleźć tutaj.

Uwaga: aktualizacja 15.10.2015: opisywane powyżej zmiany wejdą w życie 24 października 2015 r.

To tyle na temat zmian w ustawie o spółdzielniach socjalnych. Pamiętaj, że możesz komentować poniżej i dzielić się tym tekstem do woli.