Dzisiaj zajmiemy się kwestią przyjrzenia się konkretnej spółdzielni socjalnej przed podjęciem decyzji o zastaniu członkiem zarządu tej spółdzielni. Wszystko dzięki wiadomości, jaką otrzymałem kilka dni temu. Zaczynajmy.
Zarys sytuacji, czyli o co dokładnie pyta czytelniczka?
Czytelniczka, powiedzmy Iza, dostała propozycję objęcia funkcji prezesa spółdzielni socjalnej założonej przez dwie gminy. Zastanawia się, czy sobie poradzi. Wie też, że jest to wyzwanie. Iza zadaje więc pytanie: na co powinnam zwrócić uwagę, jeśli chodzi o funkcjonowanie spółdzielni przed podjęciem decyzji?
Myślę, że w takiej sytuacji, warto zrobić pięć rzeczy.
Sprawa #1: Weryfikacja dokumentów finansowych
Podstawą będą oczywiście sprawozdania finansowe. Jak pewnie wiesz sprawozdania od kilku lat dostępne są on line, więc zajrzenie do nich nie wymaga większego wysiłku. Wystarczy znać numer KRS podmiotu i na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości mamy dostęp do danych z ostatnich lat (a dokładniej do sprawozdań od 2017 r.).
Co warto tutaj zweryfikować? Przede wszystkim powinna nas interesować relacja zobowiązań do majątku, bo sytuacja w której majątek jest mniejszy od zobowiązań, rodzi obowiązek zgłoszenia wniosku o upadłość (a dokładniej w przypadku spółdzielni zwołania walnego zgromadzenia, które podejmie decyzję co dalej). Przypominam przy tym, że brak reakcji zarządu w takiej sytuacji może rodzić konkretną odpowiedzialność członków zarządu.
Co prawda, członek zarządu będzie ponosił odpowiedzialność tylko za zobowiązania publiczno-prawne, które powstały w okresie pełnienia przez niego funkcji, ale i tak wchodzenie do zarządu takiego podmiotu jest ryzykownym pomysłem. A już na pewno powinniśmy być świadomi sytuacji.
Poza tym ze sprawozdań można wyczytać wiele innych rzeczy. Ograniczając się to prostych i podstawowych spraw, będzie to np.:
- Jakie były przychody / koszty w poszczególnych latach? Co się zmieniało?
- Jaki jest majątek? Jak zmieniał się jego stan?
- Ile spółdzielnia jest winna inna podmiotom, czy instytucjom (zobowiązania)?
- Ile spółdzielni są winni jej klienci (należności)?
- Jaki jest stan środków pieniężnych?
Oczywiście to tylko podstawy, bo jest wiele zaawansowanych sposobów analizy sprawozdania finansowego.
Sprawa #2: Analiza statutu
Tutaj warto zwrócić uwagę zwłaszcza na umocowanie zarządu w całej strukturze spółdzielni, w tym rolę prezesa. Przykładowo na miejscu Izy chciałbym wiedzieć:
- Ile osób jest aktualnie w zarządzie?
- Ilu osobowy zarząd przewiduje statut?
- Kto może odwołać członka zarządu i w jakiej sytuacji? (z reguły walne zgromadzenie i bez powodu, ale zdarzają się też inne zapisy)
- Jak długa jest kadencja zarządu?
- Kto przyjmuje nowych członków do spółdzielni?
Sprawa #3: Rozmowa z założycielami
Ta sprawa jest dosyć naturalna, bo przecież to założyciele będą wybierać, a potem zatrudniać prezesa zarządu (czy to przez radę nadzorczą, czy to przez pełnomocników walnego zgromadzenia). Warto natomiast przyjrzeć się:
- oczekiwaniom – czy są one realne? czy jestem w stanie podołać tym oczekiwaniom w kontekście aktualnej sytuacji spółdzielni?
- planom i perspektywom – weryfikacja na ile:
- spółdzielnia jest dla założycieli istotnym tematem nie tylko teraz, ale i w przyszłości?
- założyciele mają pomysł na jej rozwój, widzą ją jako element większej całości w gminie?
- spółdzielnia jest chwilowym kaprysem lub efektem przedwyborczej gorączki?
Sprawa #4 Analiza umów podpisanych przez spółdzielnię
To oczywiście już dokumenty trudno dostępne. Warto się jednak przyjrzeć, jakie są warunki współpracy i szczegółowe zapisy umów z klientami (zwłaszcza jeśli np. spółdzielnia ma 1-3 kluczowych klientów i te umowy mają indywidualnie negocjowane zapisy). Należy tutaj poszukać źródła potencjalnego ryzyka, czy trudności w przyszłości.
Sprawa #5 Rozmowa z pracownikami
Najlepsza byłaby taka nieformalna rozmowa, ale w naszym kontekście może być o taką trudno.
Generalnie warto się dowiedzieć jak pracownicy oceniają spółdzielnię, jak im się pracuje, co by zmienili etc. Zwykle sporo ciekawych wniosków można wyciągnąć z takiej rozmowy.
To tyle nt. działań przed podjęciem decyzji o zastaniu członkiem zarządu spółdzielni. Jeśli chcesz być na bieżąco, to zachęcam do zapisania się na newsletter. Jeśli masz inne pytania dot. funkcjonowania spółdzielni, to zawsze możesz do mnie napisać.
