Przed nami ostatnie rozdania 7.2.2 PO KL, czyli projektów, w których można udzielać dotacji na założenie spółdzielni socjalnej. Co zrobić by tworzyć projekty wysokiej jakości? O czym warto pamiętać planując udzielanie dotacji na spółdzielnie socjalne? Dzisiaj garść informacji praktycznych dla potencjalnych projektodawców PO KL.
Na początek przypomnienie: fundamentem każdej spółdzielni socjalnej powinien być zgrany zespół spółdzielców oraz dobry pomysł na biznes. Jest to bardzo ważne i powinno też wyznaczać logikę wsparcia w ramach 7.2.2
Temat tworzenia dobrych projektów 7.2.2 z dotacjami jest raczej rozległy. Skupię się więc na najważniejszych elementach.
1. Rekrutacja.
Jeśli chodzi o rekrutację, to moim zdaniem powinna się składać z trzech głównych etapów i być możliwie szeroka. W ten sposób minimalizujemy ryzyko, że nie będzie z czego wybierać. Tym samym ograniczenia w rodzaju: jeden powiat i osoby np. do 25 roku życia może być “strzałem w kolano” (nawet jeśli w procesie oceny projektów dostaniemy za to punkty strategiczne).
Etapy rekrutacji:
- szerokie działania informacyjne, w tym spotkania dla zainteresowanych oraz kontakty z osobami prawnymi (jeśli też mogą być założycielami spółdzielni),
- nabór pomysłów i ich ocena; tutaj zalecam dodatkową weryfikację pomysłów (np. uzyskujących pewną minimalną liczbę punktów w procesie oceny zgłoszenia) poprzez rozmowę z zainteresowanymi osobami (niektóre pomysły wyglądają dobrze tylko na papierze); warto również przewidzieć możliwość zmiany przyznanej wcześniej liczby punktów w wyniku tej weryfikacji (np. plus – minus 5 punktów do wcześniejszej oceny zgłoszenia),
- weryfikacja predyspozycji do założenia i prowadzenia spółdzielni socjalnej; może to być np. test kompetencji prowadzony np. przez psychologa lub doradcę zawodowego lub rozmowa z Komisją Rekrutacyjną (przykładowe kryteria oceny: motywacja, kwalifikacje oraz doświadczenie w pracy, która będzie przedmiotem działalności danej spółdzielni, umiejętność pracy w grupie); znam również projektodawców, którzy stosują assessment centre (najprościej mówiąc zestaw zadań, które pozwalają zweryfikować kompetencje istotne do danej pracy).
2. Szkolenia i doradztwo.
Przede wszystkim warto przewidzieć szkolenia zawodowe przynajmniej dla części uczestników projektu (zwłaszcza osób długotrwale bezrobotnych, ale nie tylko).
Część szkoleń powinna być obowiązkowa – każdy przyszły spółdzielca powinien np.: wiedzieć jak działa spółdzielnia i jak podejmowane są decyzje w spółdzielni, znać zależność wynagrodzenia od pieniędzy zarobionych przez spółdzielnię, wiedzieć za co jest się odpowiedzialnym, umieć oszacować ryzyko swoje i spółdzielni (minimalny pakiet szkoleń mógłby wyglądać tak: myślenie biznesowe 1 dzień, biznes plan 2 dni, spółdzielczość socjalna 2 dni, współpraca w grupie 2 dni).
Poza tym warto rozszerzyć szkolenia dla osób, które będą bezpośrednio zaangażowane w zarządzanie spółdzielnią, gdzie wymagana wiedza np. w zakresie prawa będzie już większa. Z drugiej strony nie zawsze “rozdmuchiwanie szkoleń” np. ze spółdzielczości (do np. 80 h) dla wszystkich uczestników projektu będzie miało sens – lepiej ten czas przeznaczyć na szkolenia zawodowe.
Warto też pamiętać, że zbyt długi cykl szkoleń (odsunięcie perspektywy pracy np. o 6 miesięcy) może zmniejszyć motywację uczestników. Na pewno w takiej sytuacji informacja tego rodzaju (ile czasu upłynie zanim spółdzielnia będzie mogła rozpocząć działalność?) powinna być znana na etapie rekrutacji.
Oczywiście wsparcie na etapie zakładania spółdzielni jest ważne, ale ważniejsze – moim zdaniem – jest wsparcie po zarejestrowaniu – wtedy najczęściej pojawia się najwięcej problemów. Warto więc przewidzieć opiekuna (może to być osoba, która ma doświadczenie praktyczne w działalności danego rodzaju lub chociaż w spółdzielczości socjalnej) dla każdej spółdzielni, który będzie pomagał w rozwiązywaniu pojawiających się problemów i w razie potrzeby zlecał wsparcie specjalistyczne np. prawnika czy doświadczonej księgowej.
3. Planowanie działań.
W tego typu projektach zachodzi konieczność równoległego prowadzenia kilku procesów: wsparcia szkoleniowego, wsparcia doradczego (m.in. przygotowanie dokumentów do KRS, biznes planu), zakładania spółdzielni socjalnej. Warto się nad tym zastanowić i przewidzieć odpowiednie luzy czasowe. Dodatkowo musimy wiedzieć czy spółdzielnia socjalna ma być rejestrowana przed, czy po podjęciu decyzji przez KOW i przyznaniu dofinansowania dla spółdzielni. To wszystko będzie wyznaczać dynamikę działań projektowych.
Po zarejestrowaniu spółdzielni i przyznaniu środków finansowych projektodawca powinien mieć możliwość wypłaty dotacji. Tymczasem zarządzanie projektem i procedura rozliczania z instytucją pośredniczącą (IP) może utrudnić spełnienie tego obowiązku (skutkiem tego czasem spółdzielnie czekają na środki kilka tygodni). Przedłużające się oczekiwanie na środki może zmniejszyć motywację uczestników i co ważniejsze szanse na sukces rynkowy (np. wejście na rynek poza sezonem). Musimy to uwzględnić planując nasz projekt i rozliczenia z IP.
4. Inne.
Co warto przewidzieć?
Nabory do projektu łączone dla różnych modeli (np. na spółdzielnię osób prawnych i fizycznych; na zatrudnienie i przyjęcie w poczet członków w przypadku spółdzielni osób prawnych) – zwiększa to elastyczność projektu i zmniejsza ryzyko.
Czego warto unikać?
Zakładania, że liczba uczestników zrekrutowanych do projektu = liczba osób biorących udział w szkoleniach = liczba osób, które otrzymają dotację (załóż raczej, że nie wszyscy przejdą całość szkoleń i / lub nie wszyscy ostatecznie wejdą do spółdzielni) – warto tym samym przewidzieć ścieżkę wystąpienia danej grupy z projektu, jeśli widzimy, że dalsza praca nie ma sensu.
O czym warto wiedzieć?
Spółdzielnia po zarejestrowaniu skorzystała z pomocy de minimis (zwolnienie z opłat za rejestrację w KRS jest – w myśl ustawy o spółdzielniach socjalnych – pomocą de minimis), więc ubiegając się o dotację nie może złożyć oświadczenia, że z tej pomocy nie skorzystała (będzie to poświadczenie nieprawdy).
A co wynika z Twojego doświadczenia? Zachęcam do komentowania, zarówno z punktu widzenia projektodawców, jak i uczestników projektu.
