Chcesz stworzyć dla siebie miejsce pracy w spółdzielni socjalnej? Masz niewystarczające kompetencje lub doświadczenie? Rozwiązaniem może być dla Ciebie franczyza społeczna. Dzisiaj przyjrzymy się temu tematowi.
Co to jest franczyza społeczna?
Franczyza to długookresowa i stała współpraca oparta na umowie między niezależnymi firmami, w ramach której:
- franczyzodawca przekazuje franczyzobiorcy wiedzę na temat prowadzenia firmy i użycza swojej marki, w tym daje prawo do korzystania przez franczyzobiorcę z pełnego konceptu biznesowego określonego na przykład w księdze franczyzowej,
- franczyzobiorca zobowiązuje się prowadzić działalność zgodnie z wytycznymi franczyzodawcy oraz ponosić opłaty licencyjne (które jednak we franczyzie społecznej mogą być częściowo lub całkowicie zniesione).
We franczyzie społecznej ważny jest cel społeczny – rozwiązanie konkretnego problemu społecznego.
Jakie są korzyści dla grup chcących założyć spółdzielnię socjalną?
Przede wszystkim nie trzeba wymyślać koła na nowo. Budowa koncepcji biznesowej jest znacznie prostsza, jeśli możemy skorzystać z doświadczeń firmy z tej samej branży o ugruntowanej pozycji. Jeśli ta firma przekaże nam całość procedur, know – how, metod handlowych i technicznych etc. i jednocześnie będziemy mogli liczyć na stałą pomoc handlową i techniczną, to wydaje się, że sukces jest na wyciągnięcie ręki. Pytanie więc…
Czy franczyza społeczna gwarantuje sukces?
Nie, choć na pewno do niego przybliża. Warto jednak zdawać sobie sprawę również z negatywnych przykładów. Dlatego zachęcam do zapoznania się z opisem przypadku franczyzy Aspire z Wielkiej Brytanii. Firma ta do 2001 roku zarobiła 1,6 miliona funtów i była jedną z pierwszych firm społecznych w Wielkiej Brytanii, która rozwijała się poprzez system franczyzowy. Rok 2003 zakończył się bankructwem. Jak do tego doszło? Wśród przyczyn wymienić można np.:
- zaniedbanie analizy ryzyka,
- trudność w pogodzeniu sprzecznych celów (wspieranie pracowników – osób bezdomnych i jednocześnie wymaganie dyscypliny w trosce o zachowanie odpowiedniej jakości) – brak równowagi między celami komercyjnymi i społecznymi,
- niedopracowanie modelu biznesowego i brak ugruntowanej marki przed decyzją o rozwoju w formie franczyzy,
- niewystarczające przygotowanie franczyzobiorców i niewystarczające wsparcie ze strony franczyzodawcy.
Są oczywiście również przykłady pozytywne…
Przykłady franczyzy społecznej
W Europie od kilkunastu lat możemy obserwować rozwój modelowych przykładów przedsiębiorczości społecznej, które wykorzystują podejście franczyzowe. Przykładem może być:
- sieć hoteli Le Mat we Włoszech,
- domy przejściowe Villa Vägen ut! w Szwecji
- usługi opieki Care and Share Associates w Wielkiej Brytanii
- sieć supermarketów CAP w Niemczech.
Więcej nt. powyższych przykładów znajdziesz tutaj.
A jak wygląda sytuacja w Polsce? Polski sektor przedsiębiorczości społecznej jest młody, więc systemy franczyzowe w zasadzie dopiero raczkują. Wśród ciekawych inicjatyw wymienić można:
- produkcję podpałki K-Lumet, którą w 2010 r. rozpoczął Zakład Aktywności Zawodowej w Jarosławiu na zasadzie franczyzy społecznej (właścicielem wszelkich praw związanych z produktem jest szwajcarska fundacja Les Perce Neige), franczyza ta może być przydatna zwłaszcza dla aktywizacji osób niepełnosprawnych (jeśli temat Cię interesuje należy skontaktować się z ZAZ-em w Jarosławiu, który nabył wyłączne prawa do produkcji i sprzedaży K-lumet na terenie Polski),
- DORMINI – sieć hostelowa, franczyza przygotowana przez Fundację Forum Inicjatyw Rozwojowych z Białegostoku; opracowany system, składający się m.in. z prospektu, podręcznika operacyjnego i biznes planu,
- Spółdzielnia Bar Kafe – model oparty na działalności gastronomicznej, kulturalnej i sprzedażowej (promocja designu i sprzedaż wyrobów użytkowych),
- działania Fundacji Barka – Barka pracuje dziś w 40 gminach Polski budując partnerstwa mające na celu integrację społeczną; w każdej gminie Barka dąży do zbudowania Centrum Integracji Społecznej i spółdzielni socjalnych; model franczyzy zaczął rozprzestrzeniać się na kraje poza Polską (m.in. Barka zaangażowana jest na rzecz organizowania powrotów bezdomnych migrantów z różnych krajów Europy Zachodniej),
- inkubator typu REPLIKATOR prowadzony przez Stowarzyszenie Współpracy Regionalnej z Katowic – wyróżnikiem inkubatora jest wykorzystanie sprawdzonych biznesowych modeli firm społecznych do tworzenia spółdzielni socjalnych (polecam filmik prezentujący projekt REPLIKATOR i dwie spółdzielnie powstałe z wykorzystaniem elementów franczyzy).
To tyle na temat franczyzy społecznej. Jestem przekonany, że w kontekście zakładania spółdzielni socjalnych temat jest bardzo ciekawy i rozwojowy. Zachęcam do komentowania wpisu, zwłaszcza jeśli znasz inne ciekawe przykłady franczyzy społecznej w Polsce.
