Dzisiaj zmierzę się z dwoma pytaniami, które otrzymałem jakiś czas temu od jednego z czytelników bloga. Przy tej okazji poruszymy temat działań dodatkowych spółdzielni, celów statutowych oraz podziału nadwyżki. Czy wiesz jakie dodatkowe działania możesz wpisać do statutu spółdzielni?
Na początek pytanie 1:
Czy jest to możliwe aby do celów statutowych spółdzielni – takich, o których stanowi ustawa – dopisać: prace badawcze nad poprawa jakości wody i czystości otoczenia członków spółdzielni socjalnej? Chodzi o to, aby większość prac nad wodą “wciągnąć” do celów statutowych, aby można było przeznaczać nadwyżkę bilansową.
Częściowo jest to możliwe. To znaczy głównym celem działania spółdzielni socjalnej jest reintegracja zawodowa i społeczna członków spółdzielni. Wynika to z ustawy (art. 2, ust. 2) i tego nie zmieniamy zapisami np. statutu. Ustawa dopuszcza jednak możliwość prowadzenia przez spółdzielnię działalności dodatkowej.
Art. 2 ust. 3 ustawy o spółdzielniach socjalnych stanowi: spółdzielnia socjalna może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego, a także działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych określonych w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Tym samym w ramach działalności dodatkowej spółdzielnia socjalna może prowadzić działalność:
• społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego np. imprezy plenerowe, sekcje zainteresowań pracowników spółdzielni czy nawet prowadzenie klubu sportowego,
• społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych określonych w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie np. pomoc społeczna, ochrona zdrowia, upowszechnianie kultury fizycznej.
Właśnie w ramach tej drugiej działalności dodatkowej szukałbym możliwości podejmowania działań na rzecz czystości wody. W sferze zadań publicznych (zgodnie z art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego) mieści się bowiem działalność w zakresie ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego. Myślę, że prace badawcze nad poprawą jakości wody i czystości otoczenia członków spółdzielni socjalnej wpisują się właśnie w ten zakres.
Co napisać w takim razie w statucie?
Wystarczy zapis w rodzaju: Spółdzielnia socjalna prowadzi działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego, a także działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych określonych w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, w tym w szczególności działania w zakresie ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego.
Taki zapis zwraca uwagę na to, co jest ważne dla członków spółdzielni. Nie zamyka jednocześnie możliwości realizacji innych zadań mieszczących się w sferze publicznej. Można go ponadto uszczegółowić w formie uchwały walnego zgromadzenia, z której będzie wynikało co dokładnie spółdzielnia będzie robić (będzie to uchwała dot. kierunków i programów działalności społecznej i kulturalnej).
Czy będzie można przeznaczyć na ten cel część nadwyżki bilansowej?
Jak już pewnie wiecie, sposób podziału nadwyżki precyzuje ustawa o spółdzielniach socjalnych (art. 10). Zgodnie z tymi zapisami część (nie mniej niż 40% i w praktyce nie więcej jak 59%) nadwyżki będzie przeznaczona na cele, o których mowa w art. 2 ust. 2 (reintegracja zawodowa i społeczna) i ust. 3 (w/w działania dodatkowe, w tym w zakresie zadań publicznych). Tym samym nie będzie przeszkód by część nadwyżki przeznaczać na prace badawcze nad poprawa jakości wody i czystości otoczenia członków spółdzielni socjalnej.
Dodam jeszcze, że sfera zadań publicznych ma to do siebie, że jest naturalnym polem do współpracy spółdzielni socjalnej i jednostek samorządu terytorialnego. Spółdzielnia będzie więc mogła pozyskiwać na tego rodzaju działania środki zewnętrzne.
Pyt. 2: Chcielibyśmy, aby to spółdzielnia socjalna dokonała zakupu gruntu i na tym gruncie postawiła nam domy, jak to ująć w statucie? Chcielibyśmy aby to był cel statutowy.
Statuty spółdzielni socjalnej zawierają zwykle zapisy dot. celów odnoszące się do ustawy o spółdzielniach socjalnych. Zwykle wygląda to tak:
„Celem Spółdzielni jest przywrócenie (reintegracja) na rynek pracy, poprzez prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą pracę członków, osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Spółdzielnia realizuje cele społecznie doniosłe, takie jak tworzenie więzi międzyludzkich oraz reintegracja społeczna i reintegracja zawodowa. Spółdzielnia podejmuje działania w kierunku odbudowania i podtrzymania u członka spółdzielni umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej oraz pełnienia ról społecznych w miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu, a także działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie zdolności do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy.”
W interesującej nas sytuacji proponuję dopisać:
Powyższe cele realizowane będą m.in. poprzez podnoszenie kwalifikacji zawodowych oraz umiejętności interpersonalnych członków spółdzielni, a także w uzasadnionych przypadkach poprzez zapewnienie odpowiednich warunków mieszkaniowych.
Myślę, że powyższe zapisy można potem doprecyzować w drodze uchwały walnego zgromadzenia.
Chciałbym przy tym zwrócić uwagę, że aby zakup gruntów i budowa domów faktycznie wpisywały się w reintegrację zawodową i społeczną, brak odpowiednich warunków mieszkaniowych powinien być barierą utrudniającą pracę w spółdzielni.
Dodam jeszcze, że działania polegające na budowie domów dla członków spółdzielni wymagają dalszej analizy np. w zakresie konsekwencji podatkowych czy refleksji nad własnością domów (jak rozumiem domy będą własnością spółdzielni i będą – powiedzmy – użyczane członkom spółdzielni).
To tyle na dzisiaj. Tradycyjnie zapraszam do dzielenia się swoimi doświadczeniami. Jeśli chcesz mieć wpływ na treści publikowane na blogu zapraszam do korzystania z funkcji Zaproponuj temat.
