Dzisiaj przyjrzymy się specyfice biznes planu spółdzielni socjalnej. Jak już z pewnością wiesz, spółdzielnia socjalna jest firmą, co prawda dosyć specyficzną, ale jednak firmą. Aby dopracować koncepcję działania spółdzielni możemy więc posługiwać się biznes planem. Jest to narzędzie stricte biznesowe. Pytanie więc czym będzie charakteryzował się biznes plan w przypadku spółdzielni socjalnej? Dzisiaj skupimy się na 6 sprawach.
1. Cel, czyli czy musimy mieć zysk w spółdzielni socjalnej?
Musimy pamiętać, że celem spółdzielni socjalnej nie jest maksymalizacja zysku, ale stworzenie miejsc pracy dla swoich członków. Z tego punktu widzenia, nawet przy niewielkim poziomie zysku, ale przy zatrudnieniu wszystkich członków spółdzielni (zwłaszcza na pełny etat), możemy powiedzieć, że spółdzielnia realizuje swój cel. Przypominam przy tym, że wystąpienie zysku oznacza, że wszystkie koszty spółdzielni zostały pokryte.
Nie można też oczywiście przeginać w drugą stronę planując w dłuższym okresie stratę. Mimo wszystko, by zapewnić trwały rozwój spółdzielnia w dłuższej perspektywie musi generować zysk.
2. Kluczowe czynniki sukcesu firmy społecznej, czyli co pozwoli osiągnąć nam sukces.
Część spółdzielni posiada specyficzne czynniki sukcesu, niewystępujące z takim nasileniem w tradycyjnym biznesie. Może to być np. wsparcie interesariuszy w jakiejkolwiek formie (np. użyczony od miasta lokal lub wynajęty na preferencyjnych warunkach) czy też zbudowany kapitał społeczny (w skrócie: kontakty, relacje etc.).
Powyższe uwarunkowania powinny zostać uwzględnione w biznes planie, w szczególności w analizach przeprowadzanych w ramach prac nad biznesplanem. Przykładowo w analizie SWOT firmy społecznej szansą może być m.in.:
- wsparcie ze strony władz lokalnych i wykorzystanie klauzul społecznych (zwłaszcza jeśli co najmniej 50% pracowników stanowią osoby niepełnosprawne),
- ubieganie się o środki zewnętrzne na działania na rzecz grupy docelowej w ramach realizacji zadań pożytku publicznego (np. spółdzielnia zajmująca się usługami opiekuńczymi dla osób starszych organizuje też, ze środków Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, prelekcje tematyczne na temat zdrowego odżywiania i diety dla osób starszych, co przełoży się na większą rozpoznawalność spółdzielni wśród seniorów).
3. Liczy się nie tylko kasa, czyli co wyróżnia spółdzielnię socjalną?
Spółdzielnia socjalna oprócz działalności gospodarczej może prowadzić też działania na rzecz swojego otoczenia, społeczności lokalnej. Można to wykorzystać w kontekście wyróżnienia się na rynku. W jaki sposób?
Może to wyglądać np. tak: „Z każdych 10 zł, które u nas zostawisz 2 zł zostanie przeznaczone na kolonie dla dzieci z naszej gminy”. Oczywiście w takiej sytuacji musimy takiej obietnicy dotrzymać, a wcześniej musimy ją też uwiarygodnić (np. prowadząc na naszej stronie licznik uzbieranych pieniędzy lub licznik dostarczający informacji ile brakuje pieniędzy, by zorganizować kolonie dla 15 dzieci; w dalszej kolejności zamieśćmy na stronie relację z kolonii i opinie uczestników).
4. Jakie fundusze własne występują w spółdzielni socjalnej?
Konstruując bilans w biznes planie musimy pamiętać o uwzględnieniu specyficznych funduszy jakie występują w spółdzielni socjalnej. Będą to:
- fundusz udziałowy – powstały z wpłat udziałów wniesionych przez członków spółdzielni zgodnie ze statutem danego podmiotu (czyli fundusz udziałowy = liczba członków x wysokość udziału określona w statucie x liczba udziałów),
- fundusz zasobowy – tworzony jest z wpisowego wniesionego przez każdego z członków zgodnie ze statutem konkretnej spółdzielni (czyli fundusz zasobowy w pierwszym roku = liczba członków x wysokość wpisowego); fundusz ten może być również tworzony z wniesionych wkładów; w następnych latach fundusz zasobowy zasilany jest przez minimum 40% nadwyżki bilansowej spółdzielni,
- fundusz inwestycyjny – tworzony z części nadwyżki bilansowej (od 1% do 20% nadwyżki bilansowej w spółdzielni socjalnej, zgodnie z uchwałą walnego zgromadzenia spółdzielni o podziale nadwyżki).
5. Co dzieje się z zyskiem, czyli jak podzielić nadwyżkę bilansową?
Jak już zapewne wiesz, ustawa o spółdzielniach socjalnych dokładnie precyzuje zasady podziału nadwyżki bilansowej (minimum 40% – fundusz zasobowy; minimum 40% – cele wynikające z ustawy, czyli głównie reintegracja społeczna i zawodowa, działania na rzecz społeczności lokalnej; reszta – fundusz inwestycyjny). Należy te zasady uwzględnić w podziale nadwyżki (w bilansie zamieszczonym w biznes planie) przynajmniej w takim zakresie, w jakim jest to możliwe na etapie prognozowania – np. pewne jest, że minimum 40% nadwyżki pójdzie na fundusz zasobowy.
6. Czy można na pół gwizdka, czyli jaka skala działania?
W przypadku spółdzielni socjalnej skala działania, wolumen zamówień, a więc tym samym pojemność rynku, powinny być takie, aby zapewnić zatrudnienie minimum pięciu osobom, docelowo na pełny etat.
To tyle na temat specyfiki biznes planu spółdzielni socjalnej. Jeśli chciałbyś coś dodać, podzielić się spostrzeżeniami lub wątpliwościami, zapraszam do komentowania wpisu.